Ara Söz Nedir? Örnekleri Neler?
Cümlenin ögelerinde yer alan ve ögelerin anlamını etkileyen ara söz nedir, nasıl buluruz, örnekleri nelerdir? İşte, cümle için unsur ve cümle dışı unsur diye iki alt başlıkta işlediğimiz ara sözler ve örnekleri:
Ara Söz Nedir?
Genellikle cümle içi unsur olarak karşımıza çıkan ara söz, kendinden önceki ögeyi açıklayan ve onunla aynı öge içinde olan sözcüklerdir. Ayrıca başında ve sonunda kısa çizgi ya da virgül kullanırız.
Aşağıda altı çizili ara sözler kendinden önceki ögeyi açıklamış ayrıca koyu harflerle vurguladığım ögenin içinde yer almıştır.
Örnekler
Emekli olunca Manavgat’a -Antalya’nın sakin ilçesine– taşınacakmış. (Yer tamlayıcısını açıklamış.)
Gişedeki görevli, mavi kıyafetli, yaşı küçük olduğu için kardeşimi içeri almadı. (Özneyi açıklamış.)
Tuğçe’yi –sırlarımı paylaştığım arkadaşımı– görmem gerekiyor. (Nesneyi açıklamış.)
Onur’la, teyzemin oğluyla, çay bahçesinde sohbet ettim. (Edatlı tümleci açıklamış.)
Türk klasiklerinin olduğu bölüm –karşıdaki raflar– ilgimi çekmişti. (Özneyi açıklamış.)
Önümüzdeki hafta cuma, karnelerin dağıtıldığı gün, yola çıkacağız. (Zarf tümlecini açıklamış.)
Emre –komşumuzun minik oğlu– yine afacanlık yapıyor. (Özneyi açıklamış.)
Önümüzdeki hafta memleketime –Samsun’a– gideceğim. (Yer tamlayıcısını açıklamış.)
Ali Hoca, yeni gelen öğretmen, Türkçe derslerimize girecekmiş. (Özneyi açıklamış.)
Masadaki kitabı –senin hediye ettiğini– henüz okumadım. (Nesneyi açıklamış.)
Not: Ara sözler hangi ögeden önce gelmişse (özne, nesne, yer tamlayıcısı, zarf tümleci, edatlı tümleç) onu açıklar ve onunla bütündür. Yani cümle içi unsur olan ara sözler kendinden önceki ögenin içinde yer alır.
Dikkat: Virgüllerle ayrılmış söz öbeklerini ara sözlerle karıştırmayalım, bunun için sizlere iki örnek cümle hazırladım. Aşağıdaki örneklere dikkatli baktığınızda “sınıf başkanı” sözcüğün bir cümlede eş görevli kelime, diğerinde ara söz olduğunu göreceksiniz:
“Sınıfta Tolga, sınıf başkanı, Murat, Sezer ve Tuna vardı.” (Eş görevli kelime)
“Öğretmen Tolga’yı, sınıf başkanını, yanına çağırdı.” (Ara söz)
Not: Ara sözler yukarıdakilerin dışında ara cümle yani cümle dışı unsur olarak da karşınıza çıkar. Cümle dışı unsurlar genellikle cümle içinde cümle şeklindedir. Ayrıca seslenme, hitap, onay ya da ret sözcükleri olarak da karşınıza çıkabilir.
Örnekler:
Geçen hafta perşembe –ben o gün evdeydim– Beril ile Nihan tartışmış.
Dostum, emin ol, bu sefer benim dediğim çıkacak.
Onunla konuşurken –buna sen de şahit olacaksın– arkadaşlarımı sonuna kadar savunacağım.
Toplantıdaki durgunluğumu –bunu yalnız sen biliyorsun– arkadaşlar fark etmemiş.
Bizim çocukluğumuz –sen hatırlamazsın– bu sahada maç yaparak geçti.
Cengiz Bey, bizim apartman iyi bilir, son zamanlardaki çıkışıyla tanınıyor.
Eyvah, adamcağız yere düştü!
Tüh! Arabamız arızalandı.
Peki, seninle uçurtma uçuracağız.
Tamam, bu sefer onlara uğrayacağız.
Sıkça Sorulan Sorular
Ara söz hangi ögeyi açıklamışsa onunla aynı öge içindedir.
Açıklama görevindeki ara sözü başında ve sonunda virgül ya da kısa çizgiyle ayırırız.
Bir öge hakkında açıklama ihtiyacı duyduğumuzda bununu dışında kendimizce bazı ifadeler eklemek istediğimizde ara sözlere başvururuz.
Ara sözler sonda olsa bile yani ek eylem alıp yüklem olsa bile hemen sonrasına nokta gelmez.
Açıklama görevinde ya da cümle içinde cümle şeklinde olan ara sözlerin başında ve sonunda kısa çizgi ya da virgül kullanılır.
Ara cümleler, ara sözün alt başlığı içindedir yani ara cümle olan her ifade ara sözdür ancak ara sözler her zaman ara cümle olmaz.
Ara söz notunu PDF biçiminde indirmek için tıklayınız.
8. sınıf cümlenin ögeleri için tıklayınız.
TYT cümlenin ögeleri için tıklayınız.
Beni Instagram üzerinden takip ediniz.
