Sözcükte anlamın önemli alt başlıklarından olan bu üçlü, test veya denemelerde karşınıza çıkabilecek öneme sahiptir. Bu sayfada üç konunun özellikleri, örnekleri ve püf noktalarından bahsedeceğim. İşte; gerçek anlam, mecaz anlam, terim anlam konu anlatımı:
Gerçek Anlam, Mecaz Anlam, Terim Anlam
A) Gerçek Anlam
Sözcüklerin aklımızda uyandırdığı ilk anlamıdır. Tek başına verilen bir kelime aklımızda hangi anlamı çağrıştırıyorsa cümle içinde o anlamda kullanılır. Bunlar, sözlükte kullanılan anlamlardır. Aşağıda mecaz anlamda kullanılabilecek gerçek anlam örnekleri verdim:
Gerçek Anlam Örnekleri
Kovalamaca oyununda arkadaşını hemen yakaladı.
Çamaşırlar sıcak ve rüzgârın etkisiyle iki saatte kurudu.
Az sonra Hüseyin elinde iki bardak ayranla geldi.
Köşedeki ağır masayı üç kişi zorlukla kaldırabildi.
Işıl ışıl parlayan denizin şahane görüntüsünü izlemek için erkenden kalktı.
Kırlangıçların çamurdan yaptığı yuvalar sağlam bir şekilde kalabiliyor.
Gerçek Anlamla İlgili Önemli Maddeler
- Gerçek anlamlı bir sözcük soyut anlamlı da olabilir somut anlamlı da.
- Yan ve temel anlamlar aynı zamanda gerçek anlam sayılır.
- Gerçek anlam, sadece isim değil, fiillerde de aranır. Örneğin “Odası çok sıcaktı.” cümlesinde “sıcak” kelimesi gerçek anlamda kullanılmış bir isimdir. “Masanın ayağı kırıldı.” cümlesinde “kırıldı” sözcüğü de gerçek anlamda kullanılmış bir fiildir.
B) Mecaz Anlam
Bir sözcüğün gerçek anlamdan tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni ve soyut anlamlardır. Özellikle şair ve yazarlar dili iyi kullanarak kelimelere yeni anlamlar yükler. Bu da dilin anlam zenginliğini artırır.
Mecaz Anlam Örnekleri
Son zamanlarda işi yoğun olduğu için dükkâna garson aldı.
Sıkı çalışarak hayallerimi gerçekleştirebileceğime inanıyorum.
Onunla konuşman yalnızca kalbimi kırmak maksadıyla yaptığın hatadır.
Burada benden habersiz bir oyun döndüğünün farkındayım.
Zavallı adam kaç gündür yemek yemediği için kurudu.
Sağlam temeller üzerine kurulu bir metinde tutarsızlık olmaz.
Mecaz Anlamla İlgili Önemli Maddeler
- Her mecaz anlamlı sözcük soyut anlamlıdır ancak her soyut anlam mecaz olmayabilir. Örneğin “Kalbimi kırdı.” cümlesinde “kırmak” kelimesi mecaz olduğu için soyuttur ancak “Üzgün olduğu için kimseyle konuşmamış.” cümlesinde “üzgün” kelimesi gerçek ve soyut anlamlıdır.
- Mecaz anlam sadece isim değil, fiil soylu sözcüklerde de görülebilir. Yukarıda gerçek anlamda kullanılmış “sıcak” ile “kırıldı” sözcülerini birer cümlede kullanalım. “Beni sıcak karşıladı.” ile “Böyle konuşursan beni kırarsın.”
- Mecaz anlam söz sanatlarından biridir. Bu anlamın kullanıldığı metinler yazar veya şairin süslü bir üslubu olduğunu gösterir.
- Deyim ve atasözlerinin çoğu mecazi anlamda kullanılmış sözcüklerden oluşur.
C) Terim Anlam
Günlük yaşamdan çıkıp bilim, sanat, spor, edebiyat gibi alanlarda ya da herhangi ders alanında kullanılan kavramlardır.
Terim Anlam Örnekleri:
Dil Bilgisi Terimleri:
Ek, kök, zamir, sıfat, zarf, edat, fiil, fiilimsi, fiilde çatı…
Edebiyat Terimleri:
Makale, öykü, roman, anı, tiyatro, biyografi…
Matematik Terimleri:
Bölen, bölünen, fonksiyon, eşitsizlik, çember, küme, açı…
Astronomi Terimleri:
Süpernova, asteroit, kuyruklu yıldız, kara delik, bulutsu, uydu…
Biyoloji Terimleri:
Enzim, bakteri, hücre, kornea, metabolizma, doku, adaptasyon…
Terim Anlamla İlgili Önemli Maddeler:
- Türkçe, matematik, fen, sosyal bilgiler… gibi derslerde işlenen konu ya da kavramlar genelde terim anlamlıdır. Örnek: zarflar (dil bilgisi), çatılar (dil bilgisi), açılar (matematik), hücre (fen)…
- Terim anlamlar günlük yaşamda kullanılan anlamın dışına çıktığı için alan ve kavram bilgisi gerektirebilir.
- Terim anlamlı bazı sözcüklerin gerçek ya da mecaz anlamı olabilir. Mesela tiyatro terimi olan “perde” sözcüğü “Perdeyi açıp dışarı baktı.” cümlesinde gerçek, “O olaydan sonra gözlerindeki perde aralandı.” cümlesinde mecaz anlamlıdır.
Gerçek anlam, mecaz anlam ve terim anlam konu anlatımını indirmek için tıklayınız.
“Gerçek Anlam, Mecaz Anlam, Terim Anlam Nedir?” üzerine 2 yorum