Mecaz Anlam Nedir? Mecaz Anlam Örnekleri Nelerdir?

Sözcükte anlam konusunun alt başlıklarından biri olan mecaz anlam, şiirden düz yazıya, günlük konuşmadan sorulara kadar birçok alanda karşınıza çıkar. Hangi alanda kullanılırsa kullanılsın anlatımın daha etili olması, anlam derinliğinin sağlanması için kullanılır. Peki, o zaman mecaz anlam nedir, mecaz anlam nasıl bulunur, mecaz anlam örnekleri nelerdir? İşte, o soruların cevapları ve mecaz anlam 2. not:

Mecaz Anlam

Bir kelimenin gerçek anlamdan yola çıkarak kazandığı yeni anlamlardır. Mecaz anlam, gerçek anlamı çağrıştırsa da onunla anlamsal bağı kalmamıştır. Örneğin “kıvrak” kelimesini değerlendirelim. Bu kelime aklımıza öncelikle hareketlilik anlamı bildirdiği için “Kıvrak vücudu sayesinde avını kolaylıkla yakalayabiliyor.” cümlesinde temel anlam, “Kıvrak zekâsıyla dinleyenlerin beğenisini kazandı.” cümlesinde mecaz anlamda kullanılmıştır.

Mecaz Anlamla ilgili Önemli Notlar

Mecaz anlam, aynı zamanda bir söz sanatıdır. Bu nedenle mecaz anlamlı kelimelerin olduğu metinler de süslü anlatıma sahiptir.

Deyimlerin çoğu mecaz anlamlıdır.

Örnek: Kendisini oyaladıklarını anlayınca görevlilere ateş püskürdü.

Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır.

Örnek: Damlaya damlaya göl olur. (Altı çizili kelimeler başka anlamları ifade etmektedir. Mesela “damlama” ile ufak ufak birikim ya da para düşünülür, “göl” ile büyük servet düşünülür.)

Mecaz anlamlı atasözleri hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Mecaz anlamlı kelimelerin hepsi soyut anlamlıdır.

Örnek: Bu işte senin parmağının olduğunu duymuştum. (“Parmak” kelimesi “etki” anlamında kullanılmış. Bu yüzden mecaz ve soyut anlamlıdır.)

Uyarı: Soyut anlamlı kelimelerin hepsi mecaz anlamlı değildir. Bazen temel anlamda kullanılmış soyut kelimeler de olabilir.

Örnek: Maç sonunda sevincimizi içimizde saklayıp dağıldık. (Bu cümlede “sevinç” sözcüğü soyut ve temel anlamlıdır.

Mecaz anlamlar, nicelik bildirmez çünkü varlığın ölçülebilir yanını anlatmaz.

Örnek:

Derin bir çukur kazıldıktan sonra direkler dikildi. (Nicel anlamlı olduğu için mecaz anlamlı değildir.)

Ona karşı derin bir öfkem vardı. (Nitel ve mecaz anlamlı.)

Duyular arası aktarma örneklerinde mecaz anlam vardır.

Apartman merdivenlerinden keskin bir koku geliyordu.

Sonuç Olarak: Mecaz anlamlar dilin anlam derinliğini gösterir. Şair ve yazarların eserlerinde dilimizi etkin kullanımı ve kelimelere yeni anlamlar yüklemesi mecaz anlam zenginliğini sağlar. Bu, bir anda gerçekleşmez; belli biz zaman içinde olgunlaşarak meydana gelir. O yüzden mecaz anlam yönünden zengin bir dil aynı zamanda köklü bir geçmişe sahip demektir.

Mecaz Anlam Örnekleri

Bir de karşıma geçmiş, pişkin pişkin gülüyorsun.

Bu acı günler elbet bir gün son bulacak.

İşinde özverili çalışanlar bu şirkette yükselme imkânı bulabilir.

Dişli bir rakiple karşılaştığı için mücadele azmini yitirmiş.

İntikam kokusunu aldığım için ortamdan uzaklaşmayı tercih ettim.

Paketleri zamanında yetiştiremezsek hepimiz yanarız.

Konuşulanları anlamadığı zaman boş gözlerle bakardı.

Konuyu tekrar açıp kendisinin haklı olduğunu ispatlamaya çalıştı.

Apartman toplantısı gergin bir atmosferde yapıldı.

Bizimle oynamayı bırak da bize yardım edip etmeyeceğini söyle.

O yıllarda Almanya’ya yoğun bir beyin göçü yaşanmış.

Arkadaşlarının kalbini kırdığı için kimse onunla oynamıyor.

Sıcak bir gülümsemesinin ardından ayağa kalkıp yemeği hazırladı.

Sen, hangi yüzle buraya kadar gelip de konuşabiliyorsun?

Mecaz Anlamla İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Bir cümlede birden fazla mecaz anlam olabilir mi?

Evet, olabilir. Aşağıda altı çizili sözcükler cümlede mecaz anlam kazanmıştır.

Örnek: Yoğun bir ilgi ile karşılaşan Cemil, arkadaşlarına kısa sürede ısındı.

Mecaz anlamlı olmayan deyim var mı?

Evet, mecaz anlam kadar olmasa da gerçek anlamda olan deyimler de dilimizde vardır.

Gerçek anlamlı deyim örnekleri

Çoğu gitti azı kaldı

Bir yolunu bulmak

Karaya oturmak

Adını koymak

Göz göze gelmek

Mecaz anlamlı olmayan atasözü var mı?

Evet, dilimizde gerçek anlamlı atasözleri görülebilir.

Gerçek anlamlı atasözleri örnekleri

Bugünün işini yarına bırakma.

Dost ile ye, iç, alışveriş etme.

İş, insanın aynasıdır.

Dost bin ise az, düşman bir ise çoktur.

Mecaz anlam konu anlatımını PDF biçiminde indirmek için tıklayınız.