Mecaz (Mecazi) Anlam Nedir? Örnekleri Nelerdir?

Günlük yaşamda, yazılarda ve edebiyatta sıkça karşılaştığımız mecaz (mecazi anlam) nedir, neden kullanılır, daha çok nerelerde görülür ve örnekleri nelerdir? İşte, mecaz (mecazi) anlam konu anlatımı ve örnekleri:

Mecaz (Mecazi) Anlam

Bir sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlardır. Temel anlamda kullanılan sözcüklere yeni anlamlar yüklenerek sözcüğün mecaz anlam kazanması sağlanır. Bunda zamanın etkisi oldukça fazla. Ayrıca yazarlar ve şairler de eserlerinde bu anlamlara sıkça yer verir, kelimelere yeni anlamlar yükleyerek dilimizin zenginleşmesini, anlam derinliği kazanmasını sağlar.

Peki, mecaz anlam nasıl bulunur? Temel anlamdan uzaklaşmış mecaz anlamlar, ilgi, yakıştırma ya da benzetme anlamı bildirir. Sözcükler asıl anlamından çıkar, yeni roller üstlenir. Mesela “derin” sözcüğü “Evin ilerisinde derin çukur vardı.” cümlesinde temel anlamlıdır. Acı kaybımızdan dolayı derin üzüntü içindeyiz.” cümlesinde ise mecaz anlamlıdır. Görüldüğü gibi mecaz anlamlı bir sözcük temel anlamın haricinde yeni ve soyut bir anlam kazanır.

Söz sanatlarından biri sayılan mecazlı ifadeler, anlatımın daha süslü olmasını sağlar. Herhangi bir sanatın (benzetme, abartma, kişileştirme, konuşturma, mecazlı ifade, tezat…) kullanılmadığı yalın anlatım birçok okuru sıkar.

Mecaz anlamlar genellikle kişisel ifadeler içeren metinlerde görülür. Anlatımın yalın ve kuru olmasının önüne geçerek sanatlı bir dil olmasını sağlar.

Peki, o zaman mecaz anlam nasıl bulunur? Mecaz anlam örnekleri nelerdir? İşte, örneklerle mecaz anlam:

Aşağıdaki tablonun ilk sütununda bazı kelimeler verilmiş. 2. sütunda kelimelerin aklımızda uyandırdığı ilk anlamı, yani gerçek anlamda tanımları verilmiş. 3. sütunda ise gerçek anlamdan uzaklaşıp yeni ve soyut bir anlama gelebilecek (mecaz anlam) örnekler verilmiştir:

Sıkça Sorulan Sorular

Nitel anlamlar, mecaz mıdır?

Evet, nitel anlamların hemen hepsi mecazlı ifadeye sahiptir.

Örneğin tatma duyusuyla ilgili ayrıntı olan “acı” sözcüğü “Toplantıda acı konuştu.” cümlesinde “üzücü ve sert” anlamı kazanmış, mecaz anlama geçmiştir.

Gerçek anlamın mecaz anlamdan farkı nedir?

Bir sözcüğün aklımızda uyandırdığı ilk anlamına gerçek anlam denir. Mecaz anlam ise sözcüğün bu anlamdan uzaklaşarak yeni ve soyut bir anlam bildirmesidir. Aşağıda “soğuk” sözcüğünün gerçek ve mecaz anlamda iki örneği verilmiştir.

Örnekler:

Hava soğuk olduğu sporu içeride yapacakmışız. (Gerçek Anlam)

Onun bu soğuk tavrına artık alıştık. (Mecaz Anlam)

Yan anlamın mecaz anlamdan farkı nedir?

Mecaz anlamlar, gerçek anlamdan uzaklaşırken yan anlamlarda böyle bir uzaklaşma yoktur.

Mecaz anlam konu anlatımını PDF biçiminde indirmek için tıklayınız.