Nicel ve nitel anlam nedir, nicel ve nitel anlamlı sözcükler cümlede nasıl bulunur, ayırt edici özellikler neler? İşte; örneklerle, püf noktalarıyla, önemli notlarıyla nicel ve nitel anlamlı sözcükler konu anlatımı:
Nicel ve Nitel Anlam
Ölçülebilen anlama nicel, ölçülemeyen anlama nitel anlam denir.
Bildiğiniz üzere sıfat veya zarflar, başka sözcüklerin anlamını etkiler. Yani onların nasıl veya ne kadar olduğunu bildirir. İşte, başka sözcüklerin anlamını etkileyen sıfat ve zarflar ölçülebiliyorsa nicel, ölçülemiyorsa nitel anlamlıdır.
Nicel ve Nitel Anlam Örnekleri
Bu yaşıma kadar çok insan tanıdım, hiçbiri beni yarı yolda bırakmadı. (nicel anlam)
Çocuğunun sınav sonucunu görünce çok sevindi. (nitel anlam)
Büyük bir vapur limana yaklaşınca yolcular hızlanmaya başladı. (nicel anlam)
Büyük fikirler, yaratıcı insanların aklından çıkar. (nitel anlam)
Geniş bahçede rahat rahat oyun oynadık. (nicel anlam)
Yaratıcı fikirler için geniş bakış açısına sahip olmak gerekir. (nitel anlam)
Kış için on çuval kömür, iki ton da odun aldım. (nicel anlam)
Siyah ceketine damlayan deterjan birden leke bıraktı. (nitel anlam)
Dikkat: Bazı sözcükler cümlede kazandığı anlama göre nicel ya da nitel anlam bildirebiliyor.
Aşağıda “ağır, güzel, soğuk ve derin” sözcüklerini ikişer cümlede kullandım. Biri nicel diğeri nitel anlam özelliği kazanmış.
Örnekler:
Asansör bu kadar ağırlığı kaldıramaz, birinin çıkması lazım. (nicel anlam)
Rahmetli dayımın köyde ağırlığı vardı. (nitel anlam)
O işte güzel paralar kazandık. (nicel anlam)
Beyaz tüylü güzel bir kediyi görünce onu izledi. (nitel anlam)
Yetkililer o günlerde soğuk havanın tekrar geleceğini söylemiş. (nicel anlam)
Soğuk davranışları, düğüne gelen konukların da dikkatini çekmiş. (nitel anlam)
Yolun karşısına derin bir çukur kazmışlar. (nicel anlam)
Bu olaydan dolayı derin bir üzüntü içindeyiz. (nitel anlam)
Dikkat: Somut ve temel anlamda kullanılan nicel anlamlı sözcükler, soyut ve mecaz anlam özelliği kazanmışsa nitel anlama geçmiştir.
Aşağıda “sıcak” sözcüğü ilk cümlede somut ve temel anlamda, ikinci cümlede soyut ve mecaz anlamda kullanılmış. Bu kullanımdan dolayı kazandığı anlam özelliği karşısına yazılmıştır.
Örnekler:
Önümüzdeki hafta, hava sıcaklığının daha da aratacağı uyarısı yapıldı. (nicel anlam)
Onun sıcak davranışları karşısındakine güven veriyordu. (nitel anlam)
Sıkça Sorulan Sorular
Nicel ve nitel anlamı nasıl ayırt edebilirim?
Bir varlık, olay ya da durumun sayısını veya miktarını bildiren anlamlar niceldir. Nitel anlam ise genelde rengini, biçimini, durumunu ifade eder. Ayrıca nicel anlamlar herhangi bir ölçü birimiyle (metre, kilogram…) ya da doğrudan sayıyla ifade edilir.
Hangi tür sözcükler nicel ve nitel anlamda kullanılır?
Durum zarfı, miktar zarfı, soru zarfı; sayı sıfat, belgisiz sıfat ve soru sıfatı.
Nicel ve nitel anlam konu anlatımını PDF biçiminde indirmek için tıklayınız.
