Örtülü Anlam Nedir? Nasıl Bulunur?
Bazen kullandığımız cümlelerde anlatmak istediklerimizin dışında başka anlamlar olabilir. Bunları doğrudan vermek yerine üstü kapalı olarak yani gizli halde veririz. İşte, bunlara örtülü anlam denir. Başka bir ifadeyle örtülü anlam iletişimi kuran ile mesajı alanın yorumlarıyla ulaşabileceği anlamlardır. Vermek istediğimiz mesajı net olarak söylemek istemediğimiz durumlarda ya da tam tersi olarak yani bazı mesajları kesin bir dille ifade etmek için örtülü anlamdan faydalanırız.
O yüzden kelimeleri seçerken dikkat eder, ifadelerimizin başka yerlere çekilmemesine özen gösteririz. İşte, tam da bu noktada örtülü anlam devreye girer. Hem dil bilgisi hem de anlam bilgisi içinde yer alan örtülü anlam aslında cümlede anlama bağlı alt başlıklardan biridir ve ortaokuldan liseye kadar sınavlarda çıkabilir. Bu konuyu iyi kavramak için konunun önemli notlarına dikkat etmek ve örnekler üzerinden bol bol tekrar etmek gerekir. Peki; o zaman örtülü anlam nedir, nasıl bulunur ve örnekleri nelerdir? İşte, bol örnekler üzerinden örtülü anlam konu anlatımı:
Örtülü Anlam Nedir?
Cümlede verilmek istenen mesajın dışına çıkarak ulaştığımız anlamlara örtülü anlam denir. Bunları açıkça ifade etmek yerine dolaylı olarak söyleriz. Yani cümlede yer alan bazı kavramları bulup bunların başka anlamları ifade edip etmediğine bakarız. Örneğin “Bu yazıyı sadece ben okuyabilirim.” cümlesinde demek ki söz konusu yazıyı başkalarının okuyamayacağı da anlaşılır.
Taktik: Örtülü anlamda genellikle "de" bağlacı, "ancak, sadece, yalnız, tek" gibi edatlar kullanılır.
Örtülü Anlam Örnekleri
“Akşamki yemeğe sen de katılacaksın.“
Temel Anlamı: Akşamki yemeğe katılacakmış.
Yorum: Örtülü anlamlar gerçek anlamın dışında bazen birden fazla yargı da bildirebilir. Bu cümledeki örtülü anlamları aşağıda bu anlamlar verilmiştir:
1. Demek ki başkaları da yemeğe katılacak.
2. Yemekte tek başına olmayacak.
“Artık bu evde kalmak istemiyorum.”
Temel Anlamı: Evde kalmak istemediğini söylüyor.
Örtülü Anlamları:
1. Evde daha önce kalmış.
2. Bundan sonra başka yere gitmek istiyor.
“Yarın hastaneye yine gidecek.”
Temel Anlamı: Yarın hastaneye gidecek.
Örtülü Anlamı: Hastaneye daha önce en az bir kez gitmiş.
“Tencereyi alt dolaptan aldım.”
Temel Anlam: Cümlenin aynısını tekrar söyleriz.
Örtülü Anlamı: Üst dolap da var.
“Onun şarkılarını dinlersen seversin.”
Temel Anlam: Onun şarkılarını dinlerse seveceği söylenmiş.
Örtülü Anlam: Onun şarkılarını dinlemezse sevmeyeceği anlaşılır.
“Saksıdaki çiçekler günden güne uzuyordu.”
Temel Anlamı: Çiçekler günden güne uzuyor
Örtülü Anlamı: Çiçekler önceden bu kadar uzun değildi.
Dikkat: Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi örtülü anlamı bulabilmek için iki yol var:
1. Bunlardan biri cümlede temel anlamın dışında başka anlamları aramak.
2. cümlede “de” bağlacı ya da “ancak, sadece, yalnız, tek” gibi edatlar cümleden çıkarılır, anlamda daralma meydana gelip gelmediğine bakmak.
Taktik: Koşul sonuç, karşılaştırma, aşamalı durum cümlelerinde genellikle örtülü anlam bulunur.
Dikkat: Örtülü anlamı oluşturan sözcük cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında değişim ya da daralma meydana gelir. Gizli de olsa içinde başka anlamlar barındıran örtülü anlam cümleden çıkmıştır çünkü.
Dikkat: "de" bağlacının olduğu her cümlede örtülü anlam olmayabilir. Örneğin "Masada iki kalem bir de silgi vardı." cümlesinde temel anlamın dışında başka bir anlam olmadığı için örtülü anlamdan bahsedemeyiz.
“Örtülü Anlam Nedir? Nasıl Bulunur?” için 5 görüş