1) Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisi eş anlamlıdır?
A) Yeniden düzenleme ile bazı kurallar değişti ancak revizyon süreci devam ediyor.
B) Dünkü toplantıda önemli ve değerli bilgiler aktarıldı.
C) Yarınki hava oldukça kapalı ve bulutlu görünüyor.
D) Son aylarda yaşadığı olayları, onu derinden ve yoğun bir şekilde etkiledi.
E) Yazar, bu romanında güçlü ve etkileyici bir dil kullanmış.
Çok sevdiği memleketinin her mahallesinde hatta köşebaşında içinde biriktirdiği hüzünlü hatıra kitapları gibi eski zamanlardan kalma unutulmaz anılar bulunuyor.
2) Bu cümle için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Benzetme yapılmıştır.
B) Mecazlı ifade vardır.
C) Temel anlamlı sözcük vardır.
D) Soyut anlamlı sözcükler
E) Dolaylama örneği vardır.
Güzel Adlandırma: İstenmeyen ya da kötü bir durumu söylemek yerine daha hoş, zarif veya etkileyici bir ifade kullanarak ifade etmektir.
3) Buna göre aşağıdakilerin hangisinde güzel adlandırma yoktur?
A) Dedem, güzel ve mutlu bir yaşamın ardından Hakk’ın rahmetine kavuştu.
B) Arabayı tamir ettirmek için çalıştığı yerden bir günlük izin istedi.
C) Maddi durumu kısıtlı aileler için yeni bir sosyal yardım projesi başlatıldı.
D) Görme engelli dostumuzun yaptığı konuşma bizi daha duyarlı hale getirdi.
E) Maalesef kıymetli dostumuz ebediyete intikal etmiş, mekânı cennet olsun.
Anlam Genişlemesi: Somut anlamdaki bir sözcüğün cümledeki kullanıma bağlı olarak kazandığı yeni ve soyut anlamlardır. Örneğin başlangıçta somut anlamda olan “eli açık” ifadesi “cömert” anlamına gelecek şekilde yeni, soyut ve mecaz anlam olmuştur.
4) Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde böyle bir anlam genişlemesi vardır?
A) Huzurlu bir akşam geçirmek istiyorum.
B) Öğrencinin heyecanlı olduğu belliydi.
C) Gönlü çok geniştir, o kimseyi kırmaz.
D) Kardeşim büyük bir korkuyla odadan çıktı.
E) Deniz kenarında yürüyüş yapmak çok güzel.
Ad Aktarması: Bir ismin benzetme amacı olmadan başka bir isim yerine kullanılmasıdır. Örneğin “Okuldan izin aldım.” cümlesinde “okul” ile “idare” akla gelir.
5) Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması (mecazımürsel) yoktur?
A) O her zaman kırmızı giymeyi sever.
B) Kazan kaynar kaynamaz ateşi söndüreceğim.
C) Bu belgelerin asıllarını, karşı oda istiyor.
D) O kitabevinde ünlü bir kalemin imza etkinliği varmış.
E) Tezgâhlarda yerini alan derya kuzuları müşterilerini bekliyor.
I. Gözlerindeki hüzün denizi, içindeki umutsuzluğun yansıması olmuş.
II. Konuşmaları kalbime bir ok gibi saplandı ve ruhumda derin yaralar açtı.
III. Bahçede kitap okurken ağaç dallarındaki kuş cıvıltılarını da dinlerdim.
IV. Karamsar günlerimde düşüncelerimin labirentinde kaybolmuş, çıkış yolu arardım.
V. Raflardan birkaç kitap alır, sonra da sakin bir köşeye gidip onları okudum.
VI. Parkta oynayan çocuğun yüz ifadesi izleyenleri gülümsetti.
VII. Sevginin sıcak yüzü, buz tutmuş kalbimi ve ruhumu ısıtmaya yetmişti.
6) Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangilerinde mecaz anlamlı sözcük kullanılmıştır?
A) I, II, III, IV.
B) I, II, IV, VII.
C) II, III, IV, VI.
D) III, IV, V, VI.
E) IV, V, VI, VII.
Duyular Arası Aktarma: Bir duyunun başka bir duyuyla ifade edilmesidir. Örneğin “sıcak” sözcüğü dokunma duyusuna ait bir ayrıntıyken “Sıcak konuştu.” cümlesinde duyma duyusuna ait bir ayrıntı haline gelmiştir.
7) Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde duyular arası aktarmaya yer verilmemiştir?
A) Borçlarından kurtulmak için daha çok çalışıyordu.
B) Şu keskin virajı aştıktan sonra yokuş aşağı ineceksiniz.
C) Bu olaydan sonra tatlı bir tebessümle yüzüme baktı.
D) Mutfaktan gelen keskin kokuyla kendine geldi.
E) Sokağın başından gelen acı ses, hepimizi korkuttu.
8) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmamıştır?
A) Gündüz buralar hıncahınç doluyken gece son derece sessiz ve huzurlu bir yer.
B) Hızlı yaşayanlar anı yaşayamazken yavaş adım atanlar hayatın her anını dolu dolu yaşar.
C) Doğru bildiklerin seni yanıltabilir, bazen yanlış bildiklerin de seni doğru yola götürebilir.
D) Güçlü insanlar yaşadıkları acıları kimseye anlatmaz, zayıf insanlarsa başkalarından medet umar.
E) Başarılı iş hayatı olmasına rağmen özel hayatında oldukça mutsuz bir insandı.
9) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme “en fazla” anlamında kullanılmıştır?
A) Hasan okula koşa koşa gitmiş.
B) Kardeşim akıllı mı akıllı bir çocuktur.
C) Eski püskü eşyaları eve getirmiş.
D) Bu arabaya çok çok yetmiş bin lira veririm.
E) Evi baştan başa temizledi.
10) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “boşuna uğraşmak” anlamında bir deyim vardır?
A) Havanda su dövmek
B) Aynı telden çalmak
C) Gel zaman git zaman
D) Baltayı taşa vurmak
E) Burnunun dikine gitmek
11) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüklerin tamamı gerçek anlamlıdır?
A) Güzel sözleri, kalbimde yıllardır kapanmayan yaralara bir anda merhem oldu.
B) Sen bakma yüzümün güldüğüne aslında içimde derin bir fırtına kopuyordu.
C) Güzel hayalleri vardı ancak hayatın acımasız rüzgârları, tümünü savurup götürdü.
D) Sabah erken kalkıp yüzümü yıkadım, kahvaltımı yaptıktan sonra okula gittim.
E) İş koşturmasından dolayı eskisi kadar konuşmaz olduk, aramızdaki bağlar inceldi.
12) Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi soyut anlamlı değildir?
A) Bu güzel günümüzde söylediği sözler, içimizde derin bir üzüntü bıraktı.
B) Onunla yaptığım her konuşmada içimde tarifi imkansız bir mutluluk hissederdim.
C) Bahçedeki ağaçların dallarında rengarenk kuşlar uçuşup cıvıldıyordu.
D) Başarıya ulaşmak için öncelikle sabır gerekir, ondan sonra yoğun bir uğraş.
E) Sınav sonuçlarının açıklanmaya az kaldığı şu günlerde öğrenciler heyecan içindeydi.
13) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüklerin tümü gerçek anlamlıdır?
A) Güneş ufukta kaybolmaya başlarken denizin yüzeyinde uzun çizgiler oluşmaya başlamıştı.
B) Tartışma sonrası içindeki öfkeyi bastırmaya çalıştı ama sabrının da tükendiğinde şahit olmuştu.
C) Yaptığı motivasyon konuşması ruhumu sıcak bir güneş gibi parlattı ve içimi umutla doldurdu.
D) Eki arkadaşlarıyla yolları ayrıldı, o mutlu ve güzel günler çoktan tarih oldu.
E) Başarıya ulaşmak için plansızca çabalarsan önüne çıkan engeller dağ gibi büyür.
Dolaylama: Bir kelimeyle ifade edilebilecek bir kavramın, benzetme ilgisi kurularak birden fazla kelimeyle anlatılmasıdır. Genellikle sanatlı ve etkileyici bir anlatım oluşturmak için kullanılır. Bu tür anlatımlar toplum tarafından kabul görülür. Örneğin “kömür”, kara elmasa benzetildiği için bu ifade (kara elmas) dolaylamadır.
14) Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylamaya yer verilmemiştir?
A) File bekçisi, maçın son dakikalarında ani bir refleksle topu kurtardı.
B) Ormanlar kralı, günün büyük bölümünü genellikle uyuyarak geçirir.
C) Bacasız sanayi, ülke ekonomisine büyük katkı sağlar.
D) Bütün salon, oyunu ilgiyle izledi; tiyatrodan son derece memnundu.
E) Meşin yuvarlak, olumsuz hava koşullarına rağmen taraftarları coşturdu.
I. Özenle seçilmiş kelimeler soğuk kış günlerinde bile içimi ısıtıyor.
II. Bu olaydan dolayı kalbimin köprüleri yıkıldı, artık kimseye güvenmeyeceğim.
III. Her sabah yürüyüş yaptığım sahil yolunda ayaklarım yumuşak kumlara gömülüyordu.
IV. Hayatın inişli çıkışlı yollarında ilerlerken bir umut ışığı bana yol göstermeye yetti.
V. Zamanın acımasız çarkı, yaşadığımız anı acımadan ardımızda bırakıyordu.
VI. Yağmur damlaları pencereme isabet ederken bir fincan kahve alıp dışarıyı izlemeye başladım.
15) Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde mecaz anlamlı sözcük kullanılmamıştır?
A) I ve V.
B) II ve IV.
C) III ve V.
D) III ve VI.
E) IV ve VI.
Cevap Anahtarı: 1-A, 2-E, 3-B, 4-C, 5-E, 6-B, 7-A, 8-E, 9-D, 10-A, 11-D, 12-C, 13-A, 14-D, 15-D
