Benzetme nedir, nasıl bulunur, unsurları ve örnekleri nelerdir?

Benzetme Nedir?

İki varlık, olay, durum ya da kavram arasında ilişki kurmaktır.

Benzetmelerde güçsüz olan güçlü olana eş gösterilir.

Yazar ya da şairler bu söz sanatı ile anlatımını güçlendirmeye çalışır.

Açıklamalı Örnekler

Arı gibi çalışan işçiler sayesinde ürünler kısa sürede hazırlandı. (İşçiler, çalışma yönüyle daha güçlü olan arılara benzetilmiş.)

Yılan gibi belli etmeden gelip konuşmaları dinledi. (Bahsi geçen kişi, gizlilik veya belli etmeme yönüyle yılana benzetilmiş.)

Buz gibi suları, ılıması için dolaptan çıkardı. (Su, soğukluk yönüyle buza benzetilmiş.)

Büyük evi ne yapayım? Kutu gibi bir ev olsun, yeter. (Ev kutuya benzetilmiş.)

Nuri Bey, elinde tavşankanı çaylarla yanımıza geldi. (Çay, tavşankanına benzetilmiş.)

Taktik: Benzetmede genellikle şu edatlar kullanılır veya kullanılmaya uygundur: gibi, tıpkı, kadar, adeta, andırıyor, sanki, çağrıştırıyor, farksız…

Örnekler: Gökyüzündeki bulutlar sanki beyaz örtü giydirilmiş birer yastıktı.

Mersin’in sahilleri yılın bu haftalarında adeta mavi bir çarşaftı.

Bakışı ve yürüyüşüyle tıpkı babasıydı.

Takımımızın akşamki maçı dillerden düşmeyecek bir destanı andırıyordu.

Sakinliği ve yürüyüşüyle kaplumbağadan farksızdı.

Uyarı: “gibi” ya da “kadar” sözcüklerinin olduğu her cümle benzetme anlamı bildirmeyebilir.

Örnekler:

Çantayı aldığı gibi arkadaşlarının yanına gitti.

Bu yıl ne kadar elma çıktı? (Soru anlamı bildirmiş.)

Benzetmenin Unsurları

Benzetmenin dört unsuru vardır: benzeyen, benzetilen, benzetme edatı ve benzetme yönü. Bu unsurların tamamının olduğu benzetmeler eksiksizdir.

Annemin açtığı hamur, çarşaf misali masaya serildi.
Benzeyen: hamur
Benzetilen: çarşaf
Benzetme Edatı: misal
Benzetme Yönü: serilmesi

Sonunda kutu gibi kullanışlı bir ev buldular.
Benzeyen: ev
Benzetilen: kutu
Benzetme Edatı: gibi
Benzetme Yönü: kullanışlı ve yeterlilik

Karşıki kaldırımda duran kedi yürüyüşüyle tıpkı kaplandı.
Benzeyen: kedi
Benzetilen: kaplan
Benzetme Edatı: tıpkı
Benzetme Yönü: yürüyüşü

Zavallı kadın, dağ gibi yığılmış kıyafetleri ütülemekte zorlandı.
Benzeyen: çamaşır
Benzetilen: dağ
Edat: gibi
Yönü: yığılma

Balık istifi gibi dizilmiş arabaların arasından zor geçtik.
Benzeyen: araba
Benzetilen: balık istifi
Edat: gibi
Yönü: dizilme

Not: Bu söz sanatı, dört unsurdan oluşmak zorunda değil ancak benzetilen ve benzeyen olmalıdır.

Örnek: Kimsenin hakkını yemeyen, insanlara yardım eden altın kalpli biriydi Elif teyze.
Benzeyen: Elif teyze
Benzetilen: Altın kalpli

Örnek: Küçük çocuk, zeytin gözleriyle çevresine şaşkın şaşkın bakıyor.
Benzeyen: Gözler
Benzetilen: Zeytin

Önemli Notlar

Benzetmede özellik bakımından eksik olan üstün olandan benzeyen yönler edinir.

Yazar ya da şair, bu söz sanatını kullanarak kişisel görüşlerini ortaya koyar.

Benzetmede kurulan bağlantı aşırı değildir ancak abartmada aşırılık vardır.

Benzetmeler, dolaylama yoluyla da oluşabilir. (kara elmas – kömür)

Benzetmenin diğer adı teşbihtir.

Sıkça Sorulan Sorular

Bu notu indir.