Eş Görevli Kelime

Aslında kısa bir alt başlık olmasına rağmen fiilimsi ve cümlenin ögeleri gibi başka konular için oldukça önemlidir. İşte, eş görevli kelime ve kelime grupları:

Eş Görevli Kelime

Eş görevli kelime ve kelime grupları aynı sözcük türünde ya da öge halinde olduklarında söz öbeği (söz grubu) halinde bulunur. Bunlar bir bütünün sıralanmış parçaları oldukları için virgül veya bağlaçlarla sıralanır.

A) Aynı Öge İçinde Olan Kelime ya da Kelime Grupları

Özne Görevinde Olanlar

Kütüphaneye yeni öykü, roman ve şiir geldi.

Kermeste her türlü yiyecek, tatlı ve içecek vardı.

Toplantıya Helin, Pınar ve Orhan gelmedi.

Sonbahar gelince salça, turşu ve zeytin hazırlanır.

Nesne Görevinde Olanlar

Gurbette annemin şefkatini, desteğini ve yemeklerini çok aradım.

Seyahate çıkmadan önce valizine kitap, ajanda ve dizüstü bilgisayarını yerleştirdi.

Bahçeye zeytin, portakal ve birkaç ceviz ağacı dikmiş.

Doğum günü partisine Hüseyin, Ceren, Hasan, Oktay ve Buse’yi davet etmiş.

Dolaylı Tümleç Görevinde Olanlar

Konuşmasında her zamanki gibi arkadaşlık, dürüstlük ve fedakârlıktan bahsetti.

Köyümün gürül gürül akan pınarına, mis gibi kokan havasına ve insana huzur veren sessizliğine hasret kaldım.

Anahtarı bulmak için kitap raflarına, dolap çekmecesine ve pantolon cebine baktı.

Turşu malzemesi almak için arka sokaktaki pazara, yolun sonundaki markete ve züccaciye dükkânına uğradı.

Zarf Tümleci Görevinde Olanlar

Restorandaki göreviler işlerini hızlı, seri ve özenle yaptı.

Kurstaki sınavlar hafta sonları, konu bitiminde ve dönem sonlarında yapılacak.

Öğretmeni memnun etmek, puanını artırmak ve arkadaşlarının dikkatini çekmek için gece gündüz ders çalışmış.

Dersleri iyi dinlersen, konu tekrarı yaparsan ve bol bol test çözersen başarın artar.

Yüklem Görevinde Olanlar

Etkinlikle şiir okuyacak kişiler Elif, Arif, Demet ve Murat’mış.

Bugün işleyeceğimiz konular ara söz ile cümlede vurgudur.

Sorumluluğunun bilincinde olan, akıllı ve kibar bir insandı. (Tamamı yüklemden oluşmuş cümle) Bugünkü işlerin evrakları imzalatmak, dosyalamak ve personel listesini hazırlamaktı.

Dikkat: Yukarıdaki örneklerde yer alan virgül, eş görevli kelimeleri ayırma görevinde kullanılmış ancak aynı durum yüklemler için söylenemez. Mesela “Dün biraz dinlendim, kitap okudum ve müzik dinledim.” cümlesinde virgül eş görevli kelimeleri değil sıralı cümleleri ayırmıştır. O yüzden yüklemleri yukarıdaki bölüme dahil etmedim.

Not: Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi bir ögeyi oluşturan kelimeler virgül veya “ve, ile, hem…hem, ne…ne…” gibi bağlaçlarla sıralanmış.

B) Aynı Sözcük Türünde Olan Kelime ya da Kelime Grupları

Sıfat Görevindeki Kelime Grupları

Niteleme veya belirtme sıfatlarıyla oluşturulan bu tamlamalar; isimlerle beraber kullanılır ve isimlere sorulan nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, ne kadar, hangi… gibi sorularla bulunur. Aşağıda kırmızı renkle vurgulanan niteleme veya belirtme sıfatları örnekleri var.

Örnekler

Bana saygı gösteren, beni anlayan ve her konuda destekleyen biriydi.

Kahverengi tüylü, irili ufaklı benekleri olan yavru bir tavşandı.

Oranın sıcak, lezzetli ve mis gibi kokan çorbasından içtik.

Kullanımı kolay, hızlı ve işlevsel programlar tasarlamalıyız.

Zarf (Belirteç) Görevindeki Kelime Grupları

Bilindiği gibi zarflar fiil, fiilimsi, sıfat ya da zarfların anlamlarını etkileyen sözcüklerdir. Durum zarfı fiil ya da fiilimsilerin anlamlarını etkiler, fiil soylu sözcüklere “nasıl?” sorusu sorularak bulunur.

Örnekler

Çalışmanın hızlı, eksiksiz ve hatasız tamamlananı kabul edildi.

Planlı, istikrarlı ve kararlı çalışarak kazandığını söyledi.

Sıkça Sorulan Sorular