Neden Sonuç Cümlesi

İşte, neden sonuç cümlesi konu anlatımı:

Neden Sonuç Cümlesi

Neden sonuç cümlesi, sebep ya da gerekçeye dayalı anlam bildirir ve bir yargının nedenini ortaya koyar.
Eylemin hangi nedenden (sebep, gerekçe) dolayı gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini bildirir.
Bu anlamdaki cümlelerde genellikle iki yargı olur, yargılardan biri neden (sebep, gerekçe) bildirirken diğeri buna bağlı sonucu ortaya koyar.

Hangi Sorular Sorulur?

Neden sonuç cümlesini bulmak için şu sorulardan biri sorulur: niçin, niye, neden, hangi sebeple, hangi gerekçeyle…

Alıştırmalar

Çalıştığı konudan soru çıkmadığı için iyi puan alamadı.
Yöntem: Neden iyi puan alamadı? Çünkü çalıştığı konudan soru çıkmadı.

Sağanak yağışlar yüzünden trafik kilitlendi.
Yöntem: Trafiğin kilitlenmesinin nedeni, sağanak yağışlardır.

Açık ve anlaşılır bir üslup kullandığından eserleri geniş kitleler tarafından okunmuş.
Yöntem: Eserlerinin geniş kitleler tarafından okunmasının sebebi açık ve anlaşılır bir üslup kullanmasıdır.

Boş vakti olmadığı için kitap okuyamıyormuş.
Yöntem: Kitap okuyamamasının gerekçesi boş vaktinin olmaması.

Yapılan haksızlıklardan ötürü tepkisini göstermiş.
Yöntem: Neden tepki göstermiş? Çünkü haksızlık yapıldığı için.

Ses geldiği için arabayı servise götürdüm.
Yöntem: Arabayı servise neden götürdüm? Çünkü ses geldi.

Konunun çarpıcı ve inandırıcı noktalarına değindiği için dinleyenleri kendine çekebiliyordu.
Yöntem: Dinleyenleri kendine çekebilmesinin nedeni, konunun çarpıcı ve inandırıcı noktalarına değinmesi

Örnekler

– Elektrik kesilince jeneratörü çalıştırdılar. (Jeneratörün çalıştırılmasının nedeni elektriğin kesilmesidir.)
– Üzüntüsünü belli etmek istemediği için yanımıza gelmedi. (Yanımıza neden gelmedi? Üzüntüsünü belli etmemek için gelmedi.)
– Çamura düştüğü için takım elbisesi kirlendi. (Takım elbisesinin kirlenmesinin nedeni çamura düşmesidir.)
– Gürültü oluyor diye salonu terk etmiş. (Salonu terk etmesinin sebebi gürültü olmasıdır.)
– Satranç taşlarını ahşaptan yaptığı için yoğun ilgi görüyor. (Yoğun ilgi görmesinin gerekçesi satranç taşlarını ahşaptan yapmasıdır.)
– Konuşması etkili olduğundan ikna yeteneği yüksek. (İkna yeteneği neden yüksek? Konuşması etkili.)
– Anlatımda bazı kusurlar gördüğü için kitabı yayımlatmayı ertelemiş. (Kitabı yayımlatmayı ertelemesinin gerekçesi anlatımda bazı kusurların olmasıdır.)
– Müşteriler gezi iptal oldu diye firmaya tepki gösterdi. (Müşteriler hangi sebeple tepki gösterdi? Gezinin iptal olması sebebiyle.)
– Yaptığı davranışın hatalı olduğunu anladığından özür diledi. (Niye özür diledi? Çünkü yaptığı davranışın hatalı olduğunu anladı.)
– Çalışmalarını sanal ortama aktarmak istediğinden yeni bir bilgisayar aldı. (Neden yeni bir bilgisayar aldı? Çünkü çalışmalarını sanal ortama aktarmak istedi.)

Taktik: Neden sonuç cümlesi genellikle “için, den ötürü, ki, diye, çünkü, zira…” gibi sözcük ya da -dan, -dığından, -ınca gibi eklerle kurulur.

Örnekler:

Koliler sığmayınca ikinci bir araç çağrıldı.
Kitabı tamamen okudum ki içeriği hakkında fikir yürütebiliyorum.
Gruba yeni kişiler geldi çünkü yapılan çalışmalar yeterli görülmedi.
Gelişmeleri takip etmediğim için bu konuda fikrim yok.
Kurallara uymadığından ötürü oyundan çıkarıldı.
Kimse onun fikirlerini desteklemiyor diye çalışmadan ayrıldı.
Dişi ağrıdığından katı gıdaları tüketemiyormuş.
Bu siteye birçok kişi günlük giriş yapıyor zira Türkçe ders içeriklerim beğeniliyor.

Dikkat: Neden sonuç cümlesi, “amacıyla” ifadesiyle okunmaya uygun değildir. Bu da amaç sonuç cümlesiyle arasındaki en önemli farktır.

Örnekler:
“Metinde geçen bazı kelimelerin anlamını bilmediği için sözlüğü aldı.”
“Metinde geçen bazı kelimelerin anlamını bilmediği amacıyla sözlüğü aldı.” cümlesi anlamsız olduğu için amaç sonuç cümlesi olamaz.

Not: İki ayrı cümle arasında neden sonuç ilgisi kurulabilir. Bu cümleler nokta, virgül, noktalı virgül ya da bağlaçlarla ayrılır.

Örnekler:
Geçen haftaki kampa katılamadım, ayağım burkulmuştu.
Çalışmalarında başkalarının önerilerine kulak ver, akıl akıldan üstündür.

Not: Bazen sebep bildiren yargı sonuçtan sonra gelebilir.

Örnekler:

Ön koltukta izlemek istemedi, görüntü arka sıralarda daha netti.
Neden: Görüntü arka sıralarda daha netti.
Sonuç: Ön koltukta izlemek istemedi.

Genellikle sabah saatlerinde çalışır, konuyu o saatlerde daha iyi anlıyor.
Neden: Konuyu o saatlerde daha iyi anlıyor.
Sonuç: Genellikle sabah saatlerinde çalışır.

Çok üzülmüştü kendisini çağırmadıkları için.
Neden: Kendisini çağırmamışlar.
Sonuç: Çok üzülmüş.

Neden Sonuç Cümleleri ile Amaç Sonuç Cümleleri Arasındaki Fark

Neden sonuç cümleleri bazen amaç sonuç cümleleriyle karıştırılabilir ancak neden sonuç cümleleri “amacıyla” ifadesiyle okunamaz. Bu da aralarındaki önemli farklardan biridir.

Örnek:

Çok okuduğu için geniş bir bilgi birikimine sahip. (“Çok okuduğu amacıyla geniş bir bilgi birikimine sahip.” cümlesi anlamlı olmadığı için amaç sonuç sayılmaz. Hatta gerekçe bildirdiği için neden sonuç ilgilisi taşır.)

Geniş bir bilgi birikimine sahip olmak için çok okuyor. (“Geniş bir bilgi birikimine sahip olmak amacıyla çok okuyor.” cümlesi anlamlı olduğu için amaç sonuç ilgisi taşır.)

Örnek Soru: 1

Ağıdaki cümlelerin hangisinde “neden – sonuç” anlamı vardır?
A) Evle tarla arasında birkaç dakikalık yürüme mesafesi var.
B) Çitin kapısını açıp ileriden gelen traktöre baktı.
C) Kullanılmayan kasaları almak için gelmiş.
D) Yolumuz uzun olduğu için evden erken çıkardık.

Çözüm: Aslında basit bir konu ancak bazen amaç sonuç cümleleri ile karıştırılabiliyor. O yüzden çeldirici seçenek olarak yer alabilir. İlk iki seçenekte herhangi bir ilgi kurulamadığı için de bakmaya gerek yok. “C” seçeneği “amacıyla” ifadesiyle okunmaya uygun olduğu için amaç sonuç cümlesidir. “D” seçeneği bu ifadeyle okunamaz. Ayrıca evden erken çıkmalarının sebebi cümlede verilmiştir. O da yolun uzun olmasıdır. Bu yüzden neden sonuç anlamı taşır.

Örnek Soru: 2

(I) Şiirimin ilk kez bir dergide yayımlanmasının üzerinden epey zaman geçti. (II) O dönemde şiirim bir yerde yayımlandığı için çok heyecanlanmıştım. (III) Bu heyecanla sürekli yazdım. (IV) Yaklaşık çeyrek asır süren bu çabaya rağmen hâlâ ilk günkü gibi içimde istek ve azim var.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde yargı gerekçesiyle verilmiştir?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.

Çözüm: II. Cümlede çok heyecanlanmasının gerekçesi (nedeni), şiirin bir yerde yayımlanmasıdır. O yüzden cevap: B

Önemli Notlar

Neden sonuç cümlesini bulmak için şu sorulardan biri sorulur: niçin, niye, neden, hangi sebeple, hangi gerekçeyle…

Bu anlamdaki cümlelerde genellikle “için, den ötürü, ki, diye, çünkü, zira…” gibi sözcük ya da -dan, -dığından, -ınca gibi ekler bulunur.

Yüklemin nedenini bildiren ifadeler, cümlede zarf tümleci görevindedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Bu notu indir.