İşte, tasarı cümlesi konu anlatımı:
Tasarı Cümlesi
Birinin yapmayı planladığı çalışmalardır.
Tasarı cümlesinde planı kurulan çalışma henüz yapılmamış, sadece amaç ya da planlan aşamasındadır.
Bu anlamdaki cümlelerde hedefler çok karmaşık, zorlu da olabilir, günlük işlerden de oluşabilir.
Genellikle amaç, hedef veya plan bildiren cümlelerde görülür.
Örneğin “Bundan sonra yeni bir müzik grubunda çalışmalara başlayacağım.” cümlesinde kişi, gelecekteki planından bahsetmiş.
Örnekler
Yakın bir tarihte yeni bir kitap yazmayı düşünüyorum.
Tarsus’a tayinim çıkarsa buradan bir ev alacağım.
En yakın zamanda bir sanat kursuna gideceğim.
Şu ana kadar yazdığım şiirleri tek kitap halinde birleştirmeyi hedefliyorum.
Evin önüne çevresi çiçeklerle süslenmiş güzel bir çardak yaptıracağız.
Bu sene kendi üniversitemde yüksek lisansa başvurmayı düşünüyorum.
Önümüzdeki ay yönetim toplantısı yapmayı düşünüyorum.
Bu projeyle uzak okullara birçok kitap ulaştırmayı hedefliyorum.
En yakın zamanda şirketimizin markasını değiştireceğiz.
Telefon grubu oluşturarak arkadaşları bilgilendirme niyetim var.
Kitapları kolilere yerleştirip yayladaki eve bırakmayı düşünüyorum.
Pandemi bittikten sonra ailemle birçok yere gitmeyi hedefliyorum.
Takımı en kısa sürede oluşturup listeyi öğretmene vermeliyim.
Kuruyan ağaçların yerine yeni fidanlar alma niyetim var.
Havalar ısınınca dalış kursuna gitmeyi düşünüyorum.
Batı Karadeniz’e bir haftada iki tur düzenlemeyi planlıyorum.
Öğretmenlerin de desteğini alarak okul gazetesi çıkarmayı düşünüyoruz.
Şirket müdürünü de arkasına alıp her akşam toplantı düzenleyecekmiş.
Taktik: Tasarı cümlelerinde genellikle “düşünüyorum, hedefliyorum, planlıyorum, yapacağım…” gibi yüklemler bulunur.
Fuara bu Çarşamba katılmayı düşünüyorum.
Okulumuzun öğrenci sayısını artırmayı hedefliyoruz.
Projeyi tamamlayıp yurt dışına katılmayı düşünüyorum.
En yakın zamanda yeni binada hizmet vermeyi planlıyoruz.
Satış grafiğini artırmayı amaçlıyoruz.
Tasarı cümlelerini metinlerde de görmek mümkün. Aşağıdaki paragrafı okuduğunuzda bazı yerlerde tasarı cümlelerine yer verildiğini göreceksiniz.
Alıştırma
Önümüzdeki sene biraz birikmişim, biraz da emeklilik ikramiyemle Mersin’in bir sahil kasabasında küçük bir ev satın almayı düşünüyorum. Orada yazmaya başlayacağım. Çalışma odamın penceresi ormanlık alana bakmalı ki yoruldukça manzarayı izleyim. Komşuluk ilişkisini pek yapamadığım için kendi kabuğuma çekileceğim. Bu da işime yaramıyor değil. Eleştirilecek bir durum olsa da benim yöntemim bu.
Çözümlü Sorular
1) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tasarı anlamı vardır?
A) Yüzümdeki kırışıkların her biri geçmişin izleridir.
B) Şairin konuşmasındaki büyüye kapılmamak elde değil.
C) Mutfağa güzel bir kahve makinesı alacağım.
D) Şiirde doğa sevgisi üzerinde durulmuş.
E) Kardeşim kalemini yine okulda unutmuş.
Çözüm: “C” seçeneğinde yakında alacağı kahve makinesinden bahsettiği için tasarı anlamı vardır.
2) Aşağıdakilerin hangisinde tasarı yoktur?
A) Turnelere önümüzdeki hafta çıkacağız.
B) Sunumun sonunda konuşma yapacağım.
C) Okula yarın malzeme göndereceğiz.
D) Topladığımız erikleri müşterilere dağıtacağız.
E) O yazarın birçok eseri dilimize çevrildi.
Çözüm: “A” seçeneğinde turnelere çıkacak olması, “B” seçeneğinde konuşma yapacak olması, “C” seçeneğinde malzeme gönderecek olması, “D” seçeneğinde erikleri dağıtacak olması tasarı anlamı bildirir ancak “E” seçeneğinde dilimize çevrilmiş olması o işin yapıldığını gösterir. Bu nedenle tasarı anlamı olmaz. Doğru cevap: “E“
Sıkça Sorulan Sorular
Evet, yüklem durumundaki amaç ifadesi tasarı anlamı bildirir. Örneğin “Evin tüm balkonuna cam taktıracağım.” cümlesinde “taktıracağım” yüklemi aynı zamanda amaç ve tasarı anlamı bildirir.
Bir durumdan yola çıkarak yorumda bulunmak, değerlendirme yapmaktır. Örneğin “Yüzü kızarmış, demek ki çok yorulmuş.”
Evet, kişi yapmayı planladığı hedeflerin gerçekleşmesini bekler.
Paragrafta tasarı bildiren cümlelerin bulunmasıdır. Bu, bazen tek cümle halinde olabileceği gibi bazen de metnin tümünde olabilir.
Bir yanıt yazın