Fiilimsi Hatası – Anlatım Bozukluğu

İşte, fiilimsi hatası anlatım bozukluğu

Fiilimsi Hatası

Fiilimsinin eksik olması, gereksiz ya da hatalı kullanılmasından kaynaklanır.

Fiilimsinin Eksik Olması

Anlam karışıklığına neden olur.

Örneğin “Gömleğimi ve kemerimi takıp geliyorum.” cümlesinde kemer takılır ancak gömlek giyilir. O yüzden “ve” bağlacı yerine “giyip” zarf fiili gelmeli.

Düzeltme: Gömleğimi giyip, kemerimi takıp geliyorum.

Örnekler:

Sağlam (olan) ve sağlam olmayan sandalyeler tekrar toplandı.

Bazen hiç (çalışmayarak), bazen de çok çalışarak işi bitirdik.

Buraya gelen ürünleri arızalı (olan) ve arızalı olmayan diye iki gruba ayırıyoruz.

O lokantadaki yemeklerin lezzetli (olduğunu) ama ucuz olmadığını biliyorum.

Çalışması iyi (olan) ancak notları iyi olmayan öğrencilerin olduğunu biliyorum.

Neyin uygun (olduğunu), neyin uygun olmadığını sen mi öğreteceksin?

Fiilimsi Hatası – Gereksiz Kullanım

İhtiyaç duyulmayan fiilimsiden kaynaklanır. Bunlar duruluğa aykırıdır.

Örneğin “Bir cümlede kelimeleri eksiksiz olarak kullanmalıyız.” bu cümlede “eksiksiz olarak” ile “eksiksiz” ifadeleri arasında bir fark yoktur çünkü her ikisi de fiilin nasıl olduğunu belirtmiş. Bu yüzden “olarak” kelimesi gereksizidir.

Düzeltme: Bir cümlede kelimeleri eksiksiz olarak kullanmalıyız.

Dikkat: Cümleden çıkarılan fiilimsi aynı zamanda duruluğa aykırıdır bu yüzden anlama dayalı anlatım bozukluğu bölümünün gereksiz sözcük kullanımı başlığında da karşınıza çıkabilir.

Diğer Örnekler

Bugün ya ekinleri sulamak ya da ağaçları sulamak gerekir.

Anlayışlı olan insanların tahammül sınırı yüksektir.

Sıcak olan havalarda daha dikkatli olmalıyız.

Fiilimsinin Hatalı Kullanılması

Farklı bir fiilimsinin gelmesi ya da bir sözcüğün başka bir fiilimsi ekini alması anlatım bozukluğuna neden olur.

Bu anlatım bozukluğu, ek yanlışlığı da sayılır.

Örneğin “Konuklara dağıtılan ancak kullanılmamış tabaklar geri toplandı.” cümlesinde “dağıtılan” ile “kullanılmamış” sözcükleri sıfat fiil olmasına rağmen farklı ek alıp ortak bir ismi (tabak) nitelemiş. Bunların aynı eki alması gerekir.

Düzeltme 1: Konuklara dağıtılan ancak kullanılmayan tabaklar geri toplandı.

Düzeltme 2: Konuklara dağıtılmış ancak kullanılmamış tabaklar geri toplandı.

Örnekler

Beni asıl şaşırtan olay şarkı söylemediğindir. (“Söylememendir” olmalı.)

Konu tekrarı yapan ve soruları çözmüş biri konuyu daha iyi anlar. (Her ikisi ya “-miş” ya da “-an” ekini almalı.)

Dengeli beslenmek ve düzenli uyuyuş sağlığımız aşısından önemlidir. (“Uyumak” olmalı.)

Sıkça Sorulan Sorular