İşte, nemlilik ve yağış konu anlatımı:
Nemlilik ve Yağış:
Nem
Havada bulunan su buharıdır. Su buharının miktarı deniz, yükselti, sıcaklık ve rüzgâr gibi etkenlere göre değişir.
Mutlak Nem: 1 m3 hava içinde yer alan su buharının gram cinsinden ağırlığıdır. Yani havanın o an içinde taşıdığı nemdir.
Maksimum Nem: 1 m3 havanın taşıyabileceği en fazla nem miktarıdır. Bu miktar sıcaklığa bağlı olarak artar ya da azalır.
Bağıl Nem: Havanın 1 m3 içinde yer alan nem miktarının maksimum neme olan oranıdır. Bu oran şu formülle hesaplanır:
Örnek: Mutlak nemi 6 gr, maksimum nemi 10 gr olan bir bölgede bağıl nem kaçtır?
= 60 olur bu da %60 demektir.
Not: Havadaki bağıl nem oranı arttıkça buharlaşma miktarı azalır çünkü hava neme doymak üzeredir.
Bilgi: Bağıl nemin yüksek olduğu yerler Amazon ve Kongo havzaları ile Muson Bölgesi’dir. Bu bölgelerde hava doyma noktasına yakın olduğu için yağışlı gün sayısı fazla, güneşli gün sayısı azdır. Bu nedenle bitki örtüsü gür, kimyasal çözülme fazladır.
Yoğuşma: Havada bulunan nemin soğuk hava kütlesiyle karşılaştıktan sonra sis, çiy ya da kırağı haline gelmesidir.
Not: Sis olayı yüksekte yaşanırsa bulut meydana gelir.
1) Bulut: Yoğuşmanın yüksekte meydana gelmesidir. Bulutlar farklı yükseklikte olabilir ancak bir bulutun alt yüzeyi düzdür.
2) Sis: Yoğuşmanın alçakta, yeryüzüne yakın bir yerde olmasıdır. Sisler, soğuk hava kütlesinin sıcak ve nemli bir alanda geçmesiyle meydana gelir.
3) Kırağı: Nesnelerin üzerinde oluşan bu kristalleridir.
4) Kırç: Nesnelerin üzerinde oluşan buz tabakasıdır.
5) Çiy: Nesnelerin üzerinde kendiliğinden oluşan su damlacıklarıdır.
Yağış
Atmosferdeki su buharının soğuk havanın etkisiyle yeryüzüne düşmesidir. Bunlar yağmur, kar ve dolu olmak üzere 3’e ayrılır.
1) Yağmur: Yoğunlaşan nemin 0oC üzerinde yağışa dönüşmesi ve su damlacıkları şeklinde aşağı inmesidir.
2) Kar: Yoğunlaşan nemin 0oC’nin altında yağışa dönüşmesi ve buz kristalleri şeklinde aşağı inmesidir.
3) Dolu: Su damlacıklarıyla dolu bulutun yükselerek ani soğuması, damlacıkların büyüyerek donmasıyla meydana gelir.
Oluşumlarına Göre Yağış Türleri
1) Yamaç Yağışları (Orografik Yağış): Nemli hava kütlesi yamaç boyunca yükselir ve soğuk havayla karşılaşması sonucu yağış bırakır. Dağların denize paralel uzandığı yerlerde (Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri) görülür.
2) Konveksiyonel Yağışlar: Isınan hava genleşerek yükselir. İçinde belli bir nem bulunduran hava yükseklerde soğuk havayla karşılaşınca taşıyabileceği maksimum nemi düşürür. Bu da yağışa neden olur. Dünya üzerinde yükselici hava hareketlerinin olduğu bölgelerde (Ekvator) bu yağış türü görülür. Ülkemizde ise İç Anadolu Bölgesi’nde ilkbahar yapışları, buna örnektir.
3) Cephe Yağışları: Sıcak ve soğuk havanın karşılaştığı alanlarda görülür. Bu yağış türünde sıcak hava yükselerek yağış bırakır.
Nemlilik ve Yağış ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Havanın ılıman bir ikilime sahip olmasını sağlar.
Nemin fazla olduğu yerlerdir. Bu yerler başta Ekvator ve çevresidir. Bunu dışında Hindistan Yarımadası ve Avrupa’nın batı kıyılarında da yağış fazladır.
Karaların iç kısımları, dönenceler üzerindeki çöller ile günlük sıcaklık farkının fazla oluğu diğer bölgeler.
Havadaki bağıl nem oranı artıkça yağmurun yağma ihtimali artar.
Sıcaklık, denize göre konum ve yükseklik gibi unsurlardır.
