Yazım Kuralları Konu Anlatımı

İşte, yazım kuralları konu anlatımı:

Yazım Kuralları Konu Anlatımı

1) Büyük Harflerin Kullanımı

Cümleler büyük harfle başlar.

Örnekler:
Öğretmen olarak atandığım ilk gün heyecandan az kalsın evrakları unutuyordum.
Arkadaşlık denildiğinde akla kardeşlik ve dostluk gelir.
Kardeşine zararı olan bir iş yapmaktan kaçınıyor ancak arkadaşına da aynı hassasiyeti göstermeli. 
Arka sırada oturan gençlere dönüp: “Lütfen biraz sessiz olur musunuz?” dedi.

Not: Yukarıdaki örnekte de gördüğünüz gibi iki noktadan sonra cümle varsa cümlenin ilk harfi büyük olur ancak iki noktadan sonra sıralamalar şeklinde kelimeler varsa ve özel isim değilse küçük harfle başlar.
Örnek: Masada birkaç malzeme vardı: yağ, un, yumurta, ceviz…

Dizelerin ilk harfi büyük olur.
Örnek:
Yusuf’u kaybettim Kenan ilinde.
Yusuf bulunur, Kenan bulunmaz.
Bu aklı fikr ile Leyla bulunmaz.
Bu ne yaredir ki çare bulunmaz.
(Yunus EMRE)

Özel isimler büyük harfle başlar.
Örnekler:
Babam öğretmen olduğu için Anadolu’da birçok yer gördüm. 
Sokakları denize açılan Mersin’de mayıs ayı, havası ve deniz kokusuyla bir başka olurdu. 
Kitabını tamamladıktan sonra editördeki arkadaşı Yusuf’a elektronik posta ile yolladı.

Not: Özel isimlere gelen yapım ekleri ile insan isimlerine gelen ve “gil” anlamındaki “-ler” çoğul eki kesme işaretiyle ayrılmaz.
Örnekler: Mehmetler, Ayşeler, Ahmetler…

Dil, lehçe, devlet, millet veya boy adları büyük harfle başlar.
Örnekler: Türkçe, Azerice, Tatarca, Türkiye, Almanya, Karluk, Yağma, Çiğil…

Çağ ve dönem adları ile tarihi olaylar büyük harfle başlar.
Örnekler: Antik Çağ, Orta Çağ, Lâle Devri, Tanzimat Fermanı, Kurtuluş Savaşı…

Millet ya da şehir adlarıyla kurulan isim tamlamalarında sadece ilk sözcük büyük harfle başlar, ikincisi cins isim olduğu için küçük harfle başlar.
Örnekler: Adana kebabı, Van kedisi, Trabzon ekmeği, İngiliz anahtarı, Mersin tantunisi, Hindistan cevizi…

Din ve mezhep adları büyük harfle başlar.
Örnekler: İslamiyet, Müslümanlık, Hristiyanlık, Ortodoks…

Kıta, ülke, il, ilçe, belde, köy veya kasaba isimleri büyük harfle başlar.
Örnekler: Asya kıtası, Türkiye, Mersin ili, Yenişehir ilçesi….

Dikkat: Özel ada dahil olmayan kıta, ülke, il, ilçe, belde, köy veya kasaba isimlerinin kendisi küçük harfle başlar.
Örnekler: Avrupa kıtası, Adana ili, Seyhan ilçesi, Çamlıca köyü…

Kişi adlarından önce ve sonra gelen makam, ünvan, rütbe adları ile lakaplar, saygı sözleri büyük harfle başlar.
Örnekler: Okul Müdürü Fatih Bey, Doktor Pınar Hanım, Avukat Ersin Bey…

Not: Kişi adları ile kullanılmayan makam isimleri, özel isimlerin yerine kullanılırsa büyük harfle başlar çünkü kullanılan makam isimleri ile kimden bahsedildiği bellidir.
Örnek: Müdür Bey birazdan toplantıya gelecek.

Hitap sözcüklerinin tümü büyük harfle başlar.
Örnekler:
Sevgili Arkadaşım, en yakın zamanda sizi ziyaret edeceğim. 
Değerli Komşular, toplantımızın gündem maddeleri belli ancak söylemek istediğiniz varsa buyurun.
Kadim Dostum, görmeyeli çok uzun zaman olmuş fakat hiç değişmemişsin.
Sayın Veliler, sizi toplantı odasına davet edeceğiz o yüzden burada beklemeyelim. 
Kıymetli Misafirlerim, sizleri burada ağırlamaktan gurur duydum.

Akrabalık adları küçük harfle başlar.
Örnekler: Yasin amca, Hasan dayı, Ümmühan teyze, Mahmut ağabey…

Not: Akrabalık adları toplum tarafından kabul görmüş lakap ya da ünvan isimlerine dönüşürse büyük harfle başlar.
Örnekler: Müslüm Baba, Gül Baba, Nene Hatun, Susuz Dede…

Hayvanlara verilen isimler büyük harfle başlar.
Örnekler: Pati, Boncuk, Karabaş, Duman, Cesur, Lokum, Sütlaç, Zeytin, Prenses, Fındık…

Deniz, göl, nehir, dere, dağ, tepe, ova ya da boğaz gibi coğrafi isimler büyük harfle başlar.
Örnekler: Akdeniz, Van Gölü, Sakarya Nehri, Erciyes Dağı, Bafra Ovası, Çanakkale Boğazı…

Saray, köşk, kale, köprü, anıt ya da kule gibi yapı isimleri büyük harfle başlar.
Örnekler: Yıldız Sarayı, Silifke Kalesi, Bodrum Kalesi, Çanakkale Şehitler Abidesi, İzmir Saat Kulesi…

Not: Boğaz, köşk gibi isimler yapı olarak bir yer bildiriyorsa, yani bunları kullandığımızda hangisi olduğu belliyse tek başlarına özel isim olur ve büyük harfle başlar.
Örnekler:
Şu an Boğaz’dan geçiyoruz, her tarafta tekne var. 
Köşk’ü restore edeceklerini duyunca çok mutlu olmuş.

Mahalle, cadde, sokak, bulvar veya meydan isimleri büyük harfle başlar.
Örnekler: Palmiye Mahallesi, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Bayıldım Caddesi, Konak Meydan, Orhangazi Meydanı…

Kitap, dergi, gazete, tablo, heykel gibi eserler büyük harfle başlar ancak özel ada dahil olmayan kitap, dergi, gazete, tablo, heykel kelimelerinin kendisi bazı istisnalar dışında küçük harfle başlar.
Örnekler: Falaka, Çalıkuşu, Cumhuriyet Türküsü, Sefiller kitabı, Bilim ve Teknik dergisi, Hürriyet gazetesi, Narlar veya Ayvalar tablosu…

İstisna: Resmi Gazete örneğinde “gazete” sözcüğü büyük harfle başlar.

Gün ve ay isimleri sayılarla kullanılırsa veya belli bir tarih bildirirse büyük harfle başlar.
Örnekler:
6 Nisan Perşembe günü
Mart’ın 13’ü
Martın ilk haftası
Anneler Günü
Öğretmenler Günü
Önümüzdeki perşembe günü

Dikkat: Sayılar belli bir tarih yerine sıra anlamındaysa ya da ayın belli bir bölümünü bildiriyorsa gün ve ay isimleri küçük harfle başlar.
Örnekler: Mayısın ikinci haftası, eylülün son günleri…

Bağlaçları hangi alanda yazacaksak yazalım (kitap, dergi, başlık…) tamamen büyük ya da küçük olur yani ilk harfi büyük, diğer harfleri küçük yazılan bir bağlaç olmaz.
Aşağıda “Leyla ile Mecnun” eser adının doğru ve yanlış yazımı karşılarında belirtilmiştir.
Örnekler:
Leyla ile Mecnun (Doğru)
LEYLA İLE MECNUN (Doğru)
Leyla İle Mecnun (Yanlış)
LEYLA İle MECNUN (Yanlış)
LEYLA ile MECNUN (Yanlış)

Kurum, kuruluş ve kurul adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
Türk Tarih Kurumunun internet sitesinde araştırma yapmış. 
Arkadaşım Boğaziçi Üniversitesinde okudu. 
Geçen seneki öğrencim Galatasaray Lisesini kazandı.

Dikkat: Yukarıdaki örneklerde gördüğünüz gibi açılımı verilen kurum veya kuruluş isimlerine gelen ekleri kesme işaretiyle ayırmayız.

Yıldız ve gezegen gibi gök cisimleri terim anlamda kullanılırsa büyük harfle başlar ancak gerçek veya mecaz anlamda kullanılırsa küçük harfle başlar.
Örnekler:
Dünya’nın atmosferi Güneş’ten gelen zararlı ışınları tutar. (terim anlam) 
Dünyanın en hızlı canlısının karada çita, havada gökdoğan olduğu söyleniyor. (gerçek anlam) 
Bugün bana dünyanın işini yaptırdılar. (mecaz anlam)

Yön isimleri bir yer adından önce gelip o yer adını belirtiyorsa büyük, yer adından sonra veya tek başına kullanılırsa küçük harfle başlar.
Örnekler:
Yarın Kuzeydoğu Anadolu’ya kar yağacakmış.
Yarın Anadolu’nun kuzeydoğusuna kar yağacakmış.
Evimiz kuzeydoğuya bakıyor. 
Batı’dan gelen aydınlar bilim ve sanat alanında etkili oldu.

Dikkat: Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi kuzeydoğu, güneybatı gibi ara yönler bitişik yazılır.

Levha veya tabela yazıları büyük harfle başlar.
Örnekler: Giriş, Kapıyı Kapatınız, Müdür Yardımcısı, Taksi Durağı…

Kanun, tüzük ya da yönetmelik gibi yasal metinler büyük harfle başlar.
Örnekler: Medeni Kanun, Türk Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Bilimsel Araştırma ve Etik Yönetmeliği…

Resmi ve dini bayramlar ile özel günler büyük harfle başlar.
Örnekler: 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Ramazan Bayramı, Öğretmenler Günü, Otizm Farkındalık Günü…

Para birimlerinin açılımı küçük, kısaltması büyük harfle olur.
Örnek: Türk lirası (TL)

2) Kısaltmalarla ilgili Yazım Kuralları

Büyük harfle yazdığımız kısaltmalar, sözcüklerin ilk harflerinin alınmasıyla oluşur ayrıca harfler arasında nokta kullanmayız. (Bazı istisnalar hariç.)
Örnekler: TDK, TBMM, OMÜ, İTÜ, TÜBİTAK…

İstisna: T.C. (Türkiye Cumhuriyeti), T. (Türkçe) örneklerinde büyük harfle yapılmış kısaltmada nokta kullanılır.

Dikkat: Kurum ve kuruluş adlarının kısaltmasına gelen ekler kısaltmanın okunuşuna uygun olmalıdır.
Örnekler: TDK’de, TBMM’ye, İTÜ’den…

Küçük harfle yapılan ve nokta kullanılmayan kısaltmalarda ekler açılıma uygun olmalıdır.
Örnekler:
7 m’den başlayan boylarıyla ormanlık alanın en uzun ağaçlarıydı.
Yakıtımızın miktarına bakılırsa 100 km’yi aşamayız. 
Her biri 4 kg’dan ağır olan somon balıkları tezgâhları süslüyordu.

Dikkat: Yukarıdaki son örnekte görüldüğü gibi ölçü birimlerinin kısaltmasına gelen ekler açılıma uygun olmalı. Bu durum kurum ve kuruluş isimlerinin kısaltmasına gelen eklerin tam tersi.

Nokta ile yapılan kısaltmalarda ekler açılıma uygun olur ayrıca kesme işaretini kullanmayız.
Örnekler:
T.yi (Türkçeyi)
Prof.ün (Profesörün)
Menteş Mah.nde (Menteş Mahallesi’nde)
İng.den (İngilizceden)

3) Sayıların Yazımı

Sayıları saat, sayısal veri, çek veya senet gibi durumlarda rakamla yazarız fakat bunların dışındaki kullanımlarda yazıyla yazabiliriz. Yazıyla yazdığımız sayılar bazı istisnalar dışında her zaman ayrıdır.
Örnekler:
On beş ya da on altı yaşında gurbet acısını tatmış. 
Ahırda yirmi beş koyun, ayrıca on altı da kuzu vardı. 
On beşinci yüzyılda yeni yerler keşfetmişler.
Deneme sınavı 09.30’da başlayacak ancak kimse gelmedi.
Arsayı 7.200.000 liraya almışlar.

Not: Metin içinde geçen saat ve dakikalar yazıyla yazılabilir.
Örnek: Saat on dokuzdaki randevuya yetişmek için taksiye bindi.

Not: Çek, senet, müzik terimi veya oyun isimlerinde yazıyla yazdığımız sayılar bitişik olur.
Örnekler:
Yalnız 1.750.000(birmilyonyediyüzellibinTL) (çek ve senet kullanımı) 
Dokuztaş, beştaş, birdirbir, üçtaş… (oyun isimleri) 
Onaltılık nota… (müzik terimi)

Üçten fazla basamak değeri olan sayılarda her üç basamakta bir nokta kullanırız.
Örnek: 12.205.700 TL

Bin, on bin, yüz bin ya da milyon gibi büyük basamaklara ulaşması durumunda sayıları kolay okunması için rakam yerine yazıyla yazabiliriz.
Örnek: O ülke 138 bin ton balık ihraç etmiş.

Kesirli sayıları virgülle ayırırız.
Örnek: Deneme sınavında sınıfın Türkçe ortalaması: 28,458

Paylaştırma anlamı bildiren üleştirme (-er/-ar) ekleri rakamlara değil, yazıyla yazdığımız sayılara gelir.
Yanlış Kullanım: 5’er, 2’şer, 16’şar, 20’şer…
Doğru Kullanım: Beşer, ikişer, on altışar, yirmişer…

Sayılara gelen ekler son rakamın okunuşuna uygun olmalı.
Örnekler: 13’te, 25’inci, 7’nci, 9’lu…

İstisna: Saatlerin dakikası sıfır olduğunda sıfırları okumayız. Saat 13.00 örneğinde “on üç sıfır sıfır” değil “on üç” denir. O yüzden “13.00’da” ifadesi yanlış, “13.00’te” ifadesi doğrudur.

Yüzde ve binde işaretleri ile sayılar arasında boşluk olmaz.
Örnekler: %25 (yüzde yirmi beş), ‰10 (binde on) …

4) Birleşik Sözcüklerle ilgili Yazım Kuralları

Birleşik yapılı sözcükler bazı kurallardan dolayı bitişik ya da ayrı yazılır.

Sözcüklerden en az biri temel anlamından çıkmışsa (yan anlam ya da mecaz anlam özelliği kazanmışsa) ya da anlam değişimine uğramışsa bu sözcükleri bitişik yazarız.
Örnekler: açıkgöz, aslanağzı, balköpüğü, bülbülyuvası, hanımeli, gecesefası, kargaburnu, kolbastı, keçiboynuzu, kızılkanat, külbastı…

Birleşim sırasında ünlü düşmesi meydana gelmişse sözcükleri bitişik yazarız.
Örnekler: birbiri (biri + biri), cumartesi (cuma + ertesi), niçin (ne + için), kaynana (kayın + ana)…

“Etmek, olmak ya da eylemek” gibi yardımcı eylemle birleşmiş birleşik yapılı fiillerde ses olayı (ünlü düşmesi, ünsüz türemesi) varsa bunları bitişik, yoksa ayrı yazmalıyız.
Bitişik Yazılan Örnekler: affet, emret, hisset, kaybol, reddet, zannet… 
Ayrı Yazılan Örnekler: terk et, arz et, sağ ol…

İki fiilin birleşiminden meydana gelmiş kurallı birleşik fiilleri bitişik yazmalıyız.
Yeterlilik fiili örnekleri: Yapabildim, çözebilirim, okuyabilmiş… 
Süreklilik fiili örnekleri: Bakakalmış, süredur, olagelmiş… 
Tezlik fiili örnekleri: Gidiver, anlatıver, okuyuver… 
Yaklaşma fiili örnekleri: Bayılayazdım, düşeyazdı…

“Ev” kelimesi topluma hizmet için kurulmuş yapı olarak kullanılırsa bitişik yazılır ancak özel yaşam alanına ait birer yapı olarak kullanılırsa ayrı yazılır.
Bitişik yazılanlar: aşevi, gözlemevi, huzurevi, kitabevi, öğretmenevi, yayınevi…
Ayrı yazılanlar: bağ evi, çiftlik evi, kır evi, köy evi…

“Baş” sözcüğüyle oluşmuş şu sözcükleri bitişik yazmalıyız.
Örnekler: başhekim, başkahraman, başkarakter, başkişi, başköşe, başöğretmen, başrol, başyazar…

Alt ve üst sözcükleri somut bir yer bildiriyorsa bunları ayrı yazarız fakat mecaz anlam özelliği kazanmışsa bitişik yazmalıyız.
Göz altında morluklar vardı.
Ayak altındaki yaralar için doktora gitti.
Suçlu gözaltına alındı,
Ayakaltında dolaşma,
Masallarda olağanüstü olaylar anlatılır…

İlki veya ikincisi emir kipini almış bir fiille birleşmiş birleşik yapılı sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler: Çekyat, kapkaç, tutkal, yapboz…

Ara yönleri bitişik yazarız.
Örnekler: güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu.

Sayı ya da belgisizlik anlamı taşıyan “bir” sözcüğünü aşağıdaki gibi yazarız.
Örnekler: bir an, biraz, birçok, birkaç, bir şey, birtakım (düşünce), bir takım (elbise), her bir / her biri, her bir şey, herhangi bir, hiçbir…

Taktik: Yukarıdaki örneklerde gördüğünüz gibi “bir” sözcüğü iki, üç, dört… şeklinde artırılabiliyorsak yani sayı sıfatı olarak kullanabiliyorsak ayrı yazarız ancak artıramıyorsak yani sözcük belgisizlik anlamındaysa bitişik yazarız.

Dikkat: Birleşik yapılı sözcüklerin ayrı yazılması onun yapısını değiştirmez.

5) “de”lerin Yazımı

Cümleden çıkardığımızda anlamda bozulma oluyorsa ektir, bitişik yazılır, anlamda bozulma olmuyorsa bağlaçtır, ayrı yazılır.

“de” Eki Örnekleri:
Tiyatro izler gibi araba pazarındaki tartışmayı izliyordu. 
Çocuklar okullarda kendi kültürüne ait olan eserleri okumalı. 
Evle tarla arasında Cemil Dayı’nın bahçesi vardı. 
Şemsiyeyi otobüste unuttuğu için üzüldü.

“de” Bağlacı Örnekleri:
Öğle yemeği için marketten ekmek de aldım. 
Sanatla ilgili birçok haber bu dergide de vardı. 
Hijyenik görünse de yemek çeşitliliğinin olduğu söylenemez. 
İş hayatında yoğun bir ortam olsa da mutlu olduğunu söyledi.

Dikkat: Yukarıdaki cümlelerde gördüğünüz gibi bağlaç olan “de”ler vurgulu okunurken aynı vurguyu ek olan “-de”lerde göremeyiz.

Uyarı: “te/ta” şeklinde yazılan bir bağlaç olmaz. Böyle bir kullanım yazım yanlışıdır.
Örnekler:
Bulaşıkları yıkayacak ta ben göreceğim. (yanlış)
Bulaşıkları yıkayacak da ben göreceğim. (doğru) 
Şirketteki arkadaşımız Ahmet te bu konunun uzmanı. (yanlış)
Şirketteki arkadaşımız Ahmet de bu konunun uzmanı. (doğru)

6) “ki”lerin Yazımı

“-ler/-lar” çoğul ekiyle okuduğumuzda anlamlıysa ektir, bitişik yazarız fakat anlamsızsa bağlaçtır, ayrı yazarız ve vurgulu okumaya uygundur.
Kuralı Uygulama Yöntemi:
1. Önce cümleyi baştan sona kadar okuruz.
2. “ki”den sonra “-ler” çoğul ekini getiririz.
3. Sadece “ki”nin geldiği kelimeyi bütün halde okuruz ancak bu bölümde cümleyi baştan sona kadar okumaya gerek yok.
4. Anlamlıysa ektir, anlamsızsa bağlaçtır.

Bu kuralı örnek üzerinden deneyelim:
Örnek: Sizinki yine dolabı karıştırmış.
1. Önce cümleyi baştan sona okuruz.
2. “ki” den sonra “-ler” çoğul ekini getiririz, sonra sadece sözcüğü okuruz: “Sizinkiler”
3. Anlamlı olduğu için “ki” ektir ve bitişik yazarız.

“ki” Bağlacı Örnekleri:
Ben de biliyorum ki yaşadığımız bu gelişmeler hep lehimize olmaz.
Bana anlamadığını söyledi mi ki ona yardım edeyim. 
Duydum ki yeni bir işe başlamışsın, hayırlı olsun.

“ki” Eki Örnekleri:
Masadaki kitap ve defterleri birden alıp dışarı çıktı. 
Çocuklar kumsaldaki çakıl taşlarına ilgiyle bakıyordu. 
Bahçede birçok kedi geziyor ama bizimki miskin miskin duruyordu.

İstisna: Şu bağlaçlar kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır: sanki, illaki, mademki, oysaki, halbuki, çünkü, meğerki (simbohçam)

7) “mi”lerle İlgili Yazım Kuralları

“mı/mi/mu/mü” olumsuzluk ekini bitişik yazarız.
Örnekler: gelmiyorum, çalışmıyoruz, okumuyormuş…

“mı/mi/mu/mü” soru edatını kendinden önceki sözcükten ayrı fakat sonraki ekle de bitişik yazarız.
Örnekler: içti mi, üzdüm mü, hazırlandın mı, uyudunuz mu, hızlı mı hızlı, iyi mi iyi…

8) Pekiştirmeli Sözcüklerin Yazımı

“m, p, r, s” ünsüzleriyle yapılan pekiştirme sözcüklerini bitişik yazarız.
Örnekler: güpegündüz, paramparça, pespembe, simsiyah, kopkoyu, bomboş, dopdolu, upuzun, sapsarı, upuslu, düpedüz, yepyeni, sımsıkı, çepeçevre…

9) İkilemelerin Yazımı

İkilemeler, adından da anlayacağımız gibi iki sözcüğün bütünlük kurmasıdır ayrıca bunları anlatımı kuvvetlendirmek için kullanırız. İkilemeleri bazı istisnalar hariç ayrı yazmalıyız hatta ikilemeyi oluşturan sözcükler arasında herhangi bir noktalama işareti kullanmayız.
Örnekler: irili ufaklı, az çok, şırıl şırıl, çoluk çocuk, eş dost, karış karış, bire bir, köşe bucak, art arda, günden güne, sağ salim, güçlü kuvvetli, kılık kıyafet, bir bir, akıl fikir…

Az da olsa bazı sözcükler ikilemelerin birleşiminden meydana gelir.
Örnekler: altüst, fısfıs, civciv, hoşbeş…

“mi” soru edatı ikilemelere gelerek anlatım kuvvetlendirilir.
Örnekler: hızlı mı hızlı, iyi mi iyi, zor mu zor, sıcak mı sıcak…

Bazı ikilemeler isim çekim eki (iyelik, yönelme, ayrılma hal ekleri…) alarak oluşabilir.
Örnekler: ağız ağıza, ucu ucuna, göz göze, omuz omuza, iyiden iyiye, baştan sona, yüz yüze…

Bazı ikilemeler zarf fiil ekini alarak oluşabilir.
Örnekler: güle güle, gide gele, düşe kalka, bakar bakmaz…

10) Yazımı Karıştırılan Bazı Sözcükler

acente
açık öğretim
aferin
affedersin
afili
ağız birliği
ağızdan ağıza
aklı sıra
akşamüstü
alçak gönüllü
alın teri
alt geçit
alt yazı
ameliyathane
ana dil
ana yurt
anbean
Antik Çağ
apayrı
aperitif
ataş
atölye
at sineği
ardı sıra
art arda
asfalt
aşevi
aşçı
ayaküstü (acele)
ayaküzeri
ayak üstünde olmak (dinç durumda olmak)
bağ evi
barışsever
başhekim
başkahraman
başkarakter
başkişi
başköşe
başöğretmen
başrol
baştan aşağı
baştan başa
başyazar
beştaş oyunu
bilinçaltı
bir an
biraz
birçok
birdenbire
birdirbir
bire bir (karşılıklı)
birebir (etkili)
birkaç
bir şey
birtakım düşünce
bir takım elbise
boy bos
bugün
cıva
cızbız
çevre yolu
çevrim dışı
çevrim içi
çeyrek
çokbilmiş
defetmek
demir yolu
denizaltı
deniz yolu
dershane
dezenfektan
dil bilgisi
dil birliği
dokuztaş oyunu
doküman
dinozor
doğal gaz
doğasever
dolma biber
eczane
egzoz
el birliği
enikonu
erozyon
espri
eş değer
etyemez
ezkaza
film
filtre
gardırop
gelişigüzel
genel ağ
gitgide
gök taşı
göz altı (gözün altı)
gözaltı (nezaret)
gözlemevi
güç birliği
günden güne
güneybatı
güneydoğu
güngörmüş
hafta sonu
hafta içi
ham madde
harap olmak
hastane
havaalanı
havalimanı
hava yolu
hapşırma
hayırsever
her an
her bir / her biri
her gün
herhâlde (olasılık)
her hâlde (kesinlik)
her neyse
her şey
herhangi
herhangi bir
herhangi bir şey
herkes
her zaman
hiçbir
hoş geldin
hoşgörü
hoşça kal
huzurevi
ızdırap
içyağı
imalathane
İngiliz anahtarı
insanüstü
iş birliği
ipucu
iyi ki
izolasyon
jimnastik
kahvehane
karakter
karantina
karasinek
kara yolu
karmakarışık
katetmek
kavanoz
kayısı
kılavuz
kırmızıbiber
kitabevi
kitapsever
koleksiyon
kolonya
köpek balığı
körü körüne
kravat
kritik
kulüp
kurdele
kuru boya
kuru fasulye
kuru incir
kurukafa
kuru kahve
kuru kalabalık
kuru kayısı
kuru pasta
kurusıkı
kuru soğan
kuru temizleme
kuru üzüm
kuru yemiş
kuzeybatı
kuzeydoğu
küsur
kütüphane
laboratuvar
lavabo
mahcup
mahsul
maalesef
maydanoz
menetmek
metcezir (gelgit)
müsaade
müstahak
müşahede
mütevazı (alçak gönüllü)
okuryazar
oldubitti
omuz omuza
otoyol
orijinal
Orta Çağ
oy birliği
öğretmenevi
ön ad
önayak
öngörü
önsezi
ön söz
ön yargı
örtbas
öteberi
öz güven
özveri
pantolon
pardösü
pastane
perakende
pek çok
pek çok şey
peş peşe
peşi sıra
postane
profesör
püf noktası
ritim
sağ ol
sıradağ
sıra dışı
sinemasever
sivri biber
sivrisinek
söz dizimi
stajyer
suçiçeği (hastalık)
suçüstü
suspus
sürpriz
şalter
şarj
şefkat
şoför
tabii ki
tekdüze
tereyağı
tespih
tespit
tezkere
tıraş
uyurgezer
üçtaş
ünvan
üst geçit
Van kedisi
varyemez
vatansever
vejetaryen
yalnız
yanardağ
yanı sıra
yanlış
yan yana
yarımada
yarıyıl
yayınevi
yazıhane
yemekhane
yeşil biber
yeşil zeytin
yeryüzü
yılbaşı
yıl sonu
yurt dışı
yurt içi
yüz ölçümü
yüzyıllarca
zannetmek
zarafet
zatürre
zeytinyağı

Yazım Kuralları ile İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Kurallar

1) Sonu “p, ç, t, k” sert ünsüzlerinden biriyle biten bir özel isme ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde bu sert ünsüzler yazılışta yumuşamaz.
Yanlış Kullanım: Bileciğ’e, Sinob’a, Zeyneb’e…
Doğru Kullanım Bilecik’e, Sinop’a, Zeynep’e…

2) Düzeltme işareti ( ^ ) dilimizde hâlâ kullanılmaktadır.
Örnekler: kâğıt, kâr, hikâye, mahkûm, zekâ…

3) Yeşil sözcüğünün geçtiği bazı birleşik yapılı sözcükler bitişik olur.
Örnekler: yeşil biber, yeşilsazan, yeşilçekirge, Yeşilhisar ilçesi, Yeşilova ilçesi, Yeşilyurt ilçesi…

Dikkat: “Yeşil soğan” ve “yeşil fasulye” sözcükleri ayrı yazılır.

4) İkinci sözcüğü “birlik” olan şu sözcükleri ayrı yazarız.
Örnekler: ağız birliği, dil birliği, el birliği, güç birliği, iş birliği, oy birliği…

5) “sever” kelimesiyle birleşmiş şu sözcükleri bitişik yazmalıyız.
Örnekler: barışsever, doğasever, hayırsever, kitapsever, sinemasever, vatansever…

6) “Yolu” kelimesiyle birleşmiş şu sözcükleri ayrı yazarız.
Örnekler: çevre yolu, demir yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu…

7) “Kuru” sözcüğüyle oluşmuş şu birleşik yapılı isimler ayrıdır.
Örnekler: kuru boya, kuru fasulye, kuru incir, kuru kahve, kuru kalabalık, kuru kayısı, kuru pasta, kuru soğan, kuru temizleme, kuru üzüm, kuru yemiş…

Dikkat: Kurukafa ya da kurusıkı gibi örnekler istisnadır.

8) Sonu “a” ünlüsü ile biten sözcüklere “ne” gelirken bu ünlüyle bitmeyen sözcüklere “hane” sözcüğü gelir.
Örnekler: ameliyathane, dershane, eczane, hastane, imalathane, kahvehane, kütüphane, pastane, postane, yazıhane, yemekhane…

9) “Şey” kelimesini her şeyden ayrı yazarız.
Örnekler: bir şey, her şey, her bir şey, herhangi bir şey, pek çok şey…

10) Sonu “p, ç, t, k” süreksiz sert ünsüzleriyle biten bazı sözcüklerde yumuşama olmaz çünkü Bunlar genellikle yabancı veya tek heceli sözcüklerdir.
Örnekler: hukukun üstünlüğü, kişinin idraki, milletin sözü, atı bağla, otu yolma…

Örnek Sorular

1) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Ne kadar soru sorsan da cevabı kendi ağızınla veriyorsun.
B) Yangında birçok yer kurtarılırken kendi atölyemde ciddi zararlar ortaya çıktı.
C) Kar yağışı sebebiyle birçok kent merkezine kara yoluyla ulaşım yapılamıyor.
D) Atilla Destanı, Avrupa Hun Devleti Hükümdarı Atilla’nın fetihlerini konu almıştır.
E) Plansız yapılan çalışmaların hedefe ulaşması mümkün mü?

Türkçe Dünya’nın en köklü dillerindendir. Yüzyıllar öncesinden günümüze kadar ulaşmayı başarmış dilimiz günümüzde yabancı dillerin istilasına uğramış, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bun da özellikle dilimize gereken önemi vermeyişimiz büyük etkendir. Peki, o halde ne yapmalıyız? Öncelikle bir milletin birliğini, benliğini, bilincini, hatırasını yani kültürünü oluşturan temel unsurun dil olduğunu bilmek gerekir. Zaten bu bilinçle yapılması gerekenler kendiliğinden ortaya çıkacaktır.
2) Bu metindeki yazım yanlışları aşağıdaki kurallardan hangilerine uyulmamasından kaynaklamıştır?
A) Anlam kaybına uğrayan birleşik yapılı sözcükler bitişik yazılır.
B) İçinde ses olayı görülmeyen birleşik yapılı fiiller ayrı yazılır.
C) Sert ünsüzden sonra ünlüyle başlayan ek gelirse bu sert ünsüz yumuşar.
D) Bağlaç olan “de”ler ayrı yazılır, ek olanlar bitişik yazılır.
E) Gezegen ve yıldız isimleri terim anlamın dışında kullanılmışsa küçük harfle başlar.

(I) Bazı genç yazarlar da acelecilik görüyorum. (II) Bir kitabı çıkıyor, aradan kısa bir zaman geçtikten sonra üstün körü çalışmalarının ürünü olan bir kitabına daha rastlıyorsunuz. (III) İkinci kitabı henüz olgunlaşmamış, üzerinde çalışılması gereken öyküler görüyorsunuz. (IV) Bu acelecilik ve koşuşturmanın sebebi tabiiki gündemde kalma kaygısı. (V) 80’li yıllarda öykücüler önce dergilerde kendini duyurur, okur isimlerini orada öğrenir; daha sonra kitabı çıkdığında onu biraz olsun tanımış olursun.
3) Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.

Cevaplar: 1-A, 2-E, 3-C

Sıkça Sorulan Sorular

Yazım Kuralları konusunu indir.