İşte, 8. sınıf cümle türleri çözümlü sorular:
8. Sınıf Cümle Türleri Çözümlü Sorular
1) Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamca olumludur?
A) Şu aralar ne arkadaşlarıyla ne de bizimle görüşüyor.
B) Üzülmesine rağmen misafirler olduğu için ağlamadı.
C) Ne söylediğini bilmeyen insanlarla bir arada olmam.
D) Başarısızlığın sebebini öğrenmek istemiyor değilim.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri anlamına göre değerlendirildiğinde A seçeneğinde “ne…ne” bağlacı cümleyi biçimce olumlu, anlamca olumsuz hale getirmiş. B seçeneğinde “ağlamadı” yüklemi istenen bir durum olsa da eylemin gerçekleşmediğini bildirmiş ve -ma olumsuzluk ekini aldığı için olumsuzdur. C seçeneğinde “olmam” yüklemi de -ma olumsuzluk ekini almış. D seçeneğinde “öğrenmek istemiyor değilim” ifadesi olumsuz yazılsa da öğrenmeyi istediğini anlattığı için anlamca olumludur.
2) Aşağıdaki cümlelerden hangisi biçimce olumsuz olduğu halde anlamca olumludur?
A) Okuldan çıkalı iki saat oldu ama daha gelmedi.
B) Biz daha evdeyken zilin çalınması dikkatimizi çekmişti.
C) Buralara kadar gelmişken insan bize hiç uğramaz mı?
D) Yıllardır görmediğim Mersin adeta burnumda tütüyordu.
Çözüm: Bir cümlenin biçimce olumsuz olması, yüklemin olumsuzluk eki veya değil edatını alması ve kastettiği anlamın tam tersini taşıması gerekir. Verilen seçeneklerdeki cümle türleri anlamına göre değerlendirildiğinde C seçeneğinde yüklem -maz olumsuzluk ekini almasına rağmen cümlede tam tersini yani “uğrar” anlamını taşıdığı için anlamca olumlu sayılır.
3) Aşağıdaki cümlelerden hangisi devrik bir isim cümlesidir?
A) Bana son derece nazik davranan biriydi Murat.
B) Birlikte gelince barıştığınızı sanmıştım.
C) Eskiden akrabalık ilişkileri bir başka olurdu.
D) Deniz suyunun ılık olması gerekir.
Çözüm: Kurallı cümle, yüklemi sonda olan; devrik cümle ise yüklemi sonda olmayan cümlelerdir. Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yüklemin yeri ve türüne göre değerlendirildiğinde A seçeneğinde yüklem: “Bana son derece nazik davranan biriydi” söz öbeğidir ve cümlenin sonunda yer almadığı için devriktir. Ayrıca ek eylem alan “biri” sözcüğü isimdir.
4) Aşağıdakilerden hangisi anlamına göre ötekilerden farklıdır?
A) Araba sürmek benim için çok zordu.
B) Onun her istediğini yapmamalısın.
C) Mersin’deki bir pazarda renkli el örgüleri vardı.
D) Dolapta duranlar kullanılmamış tencerelerdir.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri anlamına göre değerlendirildiğinde A seçeneğindeki “zordu” yüklemi olumlu, C seçeneğinde “vardı” yüklemi olumlu, D seçeneğinde “kullanılmış tencerelerdi.” yüklemi de olumlu ama B seçeneğinde “yapmamalısın” yüklemi olumsuzdur.
5) Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır?
A) Şairin yoğun anlatımı sayesinde yeni tatlar ortaya çıkarırsınız her okuyuşunuzda.
B) Acelecilik işlerin fazla düşünülmeden yapılması, yapılan işlerin de şansa bırakılmasıdır.
C) Yol yorgunluğunu üzerimizden atabilmiştik eski bir otelde konaklayarak.
D) Arkadaşının kendine ihtiyacı olduğunu hisseden kişidir gerçek dostlar.
Çözüm: Cümleler yüklemin yerine göre kurallı ve devrik olmak üzere ikiye ayrılır. Yüklemi sonda olan cümleler kurallı, sonda olmayanlar devriktir. Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yüklemin yerine göre değerlendirildiğinde A seçeneği devrik (ortaya çıkarırsınız), B seçeneği kurallı (işlerin fazla düşünülmeden yapılması, yapılan işlerinde de şansa bırakılmasıdır), C seçeneği devrik (üzerimizden atabilmiştik), D seçeneği de devriktir (Arkadaşının kendine ihtiyacı olduğunu hisseden kişidir.)
6) Aşağıdaki cümlelerden hangisi basit yapılı değildir?
A) Rakip firmanın atılımları patronun elini kolunu bağlamıştı.
B) Okulumuzda LGS’ye yönelik hafta sonu kursları açılacaktır.
C) Memur, tercihlerimi internet ortamında kaydediyordu
D) Yapıtlarında daha çok köylü insanların yaşadığı sıkıntıyı dile getirir.
Çözüm: Basit yapılı cümleler, yüklemin dışında herhangi bir fiilimsi bulundurmaz. Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yapısına göre değerlendirildiğinde A, B ve C seçeneklerinde fiilimsi yoktur ama D seçeneğinde “yaşadığı” sıfat fiildir, cümle de birleşik yapılıdır.
7) Aşağıdakilerden hangisi yapısına göre sıralıdır?
A) Bu kitap üzerinde biraz daha çalışırsan kitabın piyasada tutulacak.
B) Arabanın camından bakan çocuk dışarıdakileri imrenerek izliyordu.
C) Bazen arkadaşlarla kent ormanına gider, orada bisiklet sürerdik.
D) Kitabını yazarken anlatımın açık olmasına özen gösterirdi.
Çözüm: Sıralı cümle birden çok yüklemli cümlelerin virgül ya da noktalı virgülle sıralanmasıdır. Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yapısına göre değerlendirildiğinde C seçeneğinin iki yüklemli cümle olduğunu ve virgülle ayrıldığını göreceksiniz.
8) Aşağıdakilerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A) Çocukların oyununa katılmak isteyen Erhan, onları bir süre izledikten sonra oyun alanına doğru yürüdü.
B) Okul tercihi sırasında rehber öğretmenim beni bilgilendirirken ben de bir yandan istediğim okulların sıralamasını yapıyordum.
C) Şiddetli yağışla oluşan sel birçok evi kullanılmaz hale getirdi, bundan zarar gören insanlar akrabalarının evlerine yerleşti.
D) Üzerinden birkaç gün geçtikten sonra yazılarımı tekrar gözden geçirmemdeki gaye mümkün olduğunca nesnel değerlendirme yapabilmektir.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yapısına göre değerlendirildiğinde A, B ve D seçenekleri birleşik; C sıralı yapılıdır.
9) Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre isim, yerine göre devrik bir cümledir?
A) Lisedeki ilk günlerimde kendimi yabancı gibi hissederdim.
B) Eleştirmenleri bile heyecanlandıran bir filmdi bu.
C) Amaçlarımız okyanusta ilerleyen gemilere yol gösteren deniz fenerinden farksızdır.
D) Ekmek bulamayan insanlar varken senin yemek israfı yapman düşüncesizliktir.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yüklemin türü ve yerine göre değerlendirildiğinde B seçeneğinde “Eleştirmenleri bile heyecanlandıran bir filmdi.” söz öbeği yüklemdir ve isimdir. Başta olduğu için de devriktir.
10) Aşağıdaki cümlelerden hangisi fiil cümlesidir?
A) Sanatçı dakikalarca ayakta alkışlandı.
B) Bu işin birkaç çözüm yolu vardır.
C) Evlerinin içi yapma çiçeklerle doluydu.
D) Her insanın kendine göre bir programı vardır.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yüklemin türüne göre değerlendirildiğinde A seçeneğinde “alkışlandı” fiil, B seçeneğinde “vardır” isim, C seçeneğinde “doluydu” isim, D seçeneğinde “vardır” isim yüklemidir.
11) Aşağıdakilerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
A) Şiddetten kimseye fayda gelmez çünkü hiçbir sorun şiddetle sağlıklı bir şekilde çözülmez.
B) Yaşlı kadın evden dışarı bir anda çıkarak sebzeciye yetişmeye çalışıyordu.
C) Köpek birden yanına doğru koşunca çok korkmuştu ama bunu belli etmemeye çalıştı.
D) Olay örgüsü bir anda geliştiği için bu kitap sizi hemen sarıyor.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yapısına göre değerlendirildiğinde A seçeneği bağlı (bağlacı olan), B seçeneği birleşik (fiilimsi olan), C seçeneği birleşik (fiilimsi olan), D seçeneği de birleşik (fiilimsi olan) cümledir.
Bu şekilde davranarak arkadaşlarının huzurunu bozuyorsun.
12) Bu cümle için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Anlamca olumsuzdur.
B) Biçimce olumsuzdur.
C) Yapıca birleşiktir.
D) Devrik bir fiil cümledir.
Çözüm: “huzur bozmak” yüklemi, olumsuzluk eki almadığı için A seçeneği yanlış, Ayrıca biçimde de olumludur. B seçeneği de yanlıştır. Yüklem sonda olduğu için kurallıdır ancak fiilimsi bulunduran cümleler yapıca “birleşik” sayılır. O yüzden doğru cevap: C
13) Aşağıdaki cümlelerden hangisi biçimce olumsuz anlamca olumludur?
A) Yalan söylemediğini iddia etsen de sana inanmıyorum.
B) Yemeklik için gerekli malzemeler bizim evimizde de yok değil.
C) Çok uğraşmamıza rağmen sorunun nedenini tespit edemedik.
D) Üstünde uzun bir süredir çalışıp da güzel dediğin şiirin bu muydu?
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri anlamına göre değerlendirildiğinde biçimce olumsuz olan cümleler ya -ma/me olumsuzluk ekini ya da “değil” edatını alır. Bunlardan edat sözcüğünü B seçeneğinde görsek de cümlede “var” anlamında kullanıldığı için anlamca olumludur.
Bir cümlede yüklemin haricindeki fiilimsiler yan cümleciği oluşturur.
14) Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik yoktur?
A) Şiirlerin, öykülerin, romanları ve daha birçok edebi yapıtların içinde insanların ortak duygusu olmalıdır.
B) Otobüsten iner inmez memleketimin havasını ciğerlerime çektim.
C) Masallar insanları düşler ülkesine götürürken günlük yaşamın tekdüzeliğinden de kurtarır.
D) Her zaman doğruları savunan biri kendi çıkarına ters düşse bile bu çizgisinden ayrılmayandır.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yapısına göre değerlendirildiğinde D seçeneğinde “savunan”, C seçeneğinde “götürürken”, B seçeneğinde “iner inmez” sözcükleri fiilimsidir ancak A seçeneğinde fiilimsi yoktur.
15) Aşağıdakilerden hangisi bağımlı bağlı cümledir?
A) Ailesi misafirlerle sohbet ediliyordu fakat kendisi ödev yapmadığı için köşede ders çalışıyordu.
B) Bazı yönetmenler ticari kaygı sebebiyle seri üretim yaparcasına film ve diziler çıkarıyordu.
C) Endişe duymana hak veriyorum fakat bana güvenmekle de hata etmeyeceksin.
D) Şu sıralar bir gezi yazısı hazırlamayı düşünüyorum ama nereyi anlatacağım konusunda henüz karar veremedim.
Çözüm: Verilen seçeneklerdeki cümle türleri yapısına göre değerlendirildiğinde D seçeneğinde cümle “ama” bağlacıyla bağlanmış ve öznesi (ben) ortaktır.
8. Sınıf Cümle Türleri Çözümlü Sorular Cevap Anahtarı: 1-D, 2-C, 3-A, 4-B, 5-B, 6-D, 7-C, 8-C, 9-B, 10-A, 11-A, 12-C, 13-B, 14-A, 15-D
