Türkçe dersinde geçen çıkarım nedir, çıkarım yapmak ne anlama gelir?

Çıkarım Nedir?

– Çıkarım, bir durum veya olay üzerinden mantıklı sonuçlar çıkarmak demektir.
– Çıkarımda bulunan kişi çeşitli verilerden yola çıkarak akıl yürütür, yorumda bulunur.

Çıkarım Bildiren Cümleler

– Her sabah kahvaltıdan iki saat sonra bir fincan kahve içmesi yoğun iş ortamında kendine ait bir zaman yaratmak istediğini gösteriyor.
– Duvardaki takvimi her gün işaretlemesi, beklediği bir günü iple çektiğini veya önemli bir tarihin yaklaştığını hissettiriyordu.
– Oyuncaklarını kimseyle paylaşmak istememesi, ya bencil olduğunu ya da değer verdiği şeyleri kaybetme korkusu içinde olduğunu gösteriyordu.
– Sabahları kahvaltı yapmaya özen gösterdiği halde bugün kahvaltı yapmadan çıktıysa ya işe kaldı ya da canı sıkkındı.
– Konuşmasındaki duraksama ve ara sıra kekeleme, anlatmak istemediği bir gerçeğin varlığını açıkça gösteriyordu.
– Odasının sürekli düzenli ve temiz olması, disipline önem verdiğini açıkça ortaya koyuyordu.
– Masanın üzerindeki fotoğraflar, bu evde bir zamanlar mutlu ve huzurlu bir hayatın yaşandığına işaret ediyordu.
– Her teneffüste tek başına geziniyor ve arkadaşlarını sessizce izliyorsa ya içine kapanık biri ya da yeni okuluna henüz alışamamıştı.
– Otogarda gözleri sürekli birini arayan adam, belli ki içinde tarifi imkânsız bir özlemi taşıyordu.
– Şemsiyesini almadan dükkândan çıkan gencin bir süre sonra koşar adımlarla ilerlemesi, yağmurun beklemediği şekilde bastırdığına işaret ediyordu.

Taktik 1: Çıkarımda bulunmak, mevcut bir durum üzerinden yorumda bulunma işidir.

Taktik: Çıkarım bildiren cümlelerde genellikle “göstermekte, işaret etmekte, anlamına gelmekte, düşünülmekte, anlaşılmakta…” gibi ifadelerin olumlu veya olumsuz anlamları bulunur.

Paragrafta Çıkarım Nasıl Olur?

– Özellikle paragraf sorularında açıkça verilmeyen kısımları bulmak için çıkarımda bulunmanız istenir.
– Metinde verilenlerden yola çıkarak mantıklı yorum yapmak gerekir.

Çözümlü Örnek Sorular

1) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çıkarım anlamı vardır?
A) Diyelim ki bir sabah tüm hayatını baştan kurma şansın var, neyi değiştirirdin?
B) Çocuk odasındaki açık mavi renk insana gerçekten huzur veriyor.
C) Ayakkabıları çamur içindeydi, demek ki bahçede yürümüş.
D) Metinde kullanılan benzetmeler fazlasıyla yapay geldi.
E) Köyümüzdeki yaz sabahlarının serinliği insana ayrı bir huzur veriyordu.

Çözüm: Doğru cevap “C” seçeneğidir.
Mevcut durum: ayakkabıların çamur içinde olması
Çıkarım bildiren ifade: demek ki bahçede yürümüş.

2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çıkarım yapılmamıştır?
A) Odanın ışığı açık olmasına rağmen içeriden ses gelmiyordu, muhtemelen uyuyordu.
B) Masadaki kitapların hepsi çizimle ilgiliydi, bu da onun mühendis olduğunu gösteriyordu.
C) Kitabın son bölümü oldukça etkileyiciydi, okurken gözyaşlarımı tutamadım.
D) Duvarının çeşitli yerlerine yapıştırılmış notlar, onun planlı çalıştığını gösteriyordu.
E) Başka bir yerdeyken annesinin elini hiç bırakmaması, kendini güvende hissetmediğini düşündürdü.

Çözüm: Odadan ses gelmemesi üzerine yorumda bulunduğu için “A” seçeneğinde çıkarım yapılmıştır. “B” seçeneğinde de çıkarım vardır çünkü kitapları çizimle ilgili olduğu için onun mühendis olduğunu düşünmüş. “D” seçeneğinde yapıştırılmış notlar üzerinden planlı çalıştığını düşünmesi, “E” seçeneğinde de annesinin elini bırakmayan çocuğun kendini güvende hissetmediğini düşünmesi çıkarım bildirir. “C” seçeneğinde çıkarım yapılmamıştır.

I. Film çok yavaş ilerlese de oyuncuların yeteneğine hayran kaldım.
II. Yağmur altında şemsiyesiz ilerliyordu, belli ki kafası dalgındı.
III. Tut ki çocukluğunun geçtiği mahalleye döndün, orada hangi duygun ağır basar?
IV. Kapının önündeki boş mama kabı, evde bir kedinin yaşadığını gösteriyordu.
V. Sayfaların kenarlarına yazılmış cümleler, içinden geçenleri kimseyle paylaşamadığını ortaya koyuyordu.
VI. O sanatçının sesi duyduğum en naif tondu, onu tekrar tekrar dinlemek beni sıkmaz.
3) Numaralanmış cümlelerin hangilerinde çıkarım vardır?
A) I, II, III
B) I, III, V
C) II, III, VI
D) II, IV ve V
E) IV, V, VI

Çözüm: II, IV ve V. cümlelerde çıkarım anlamı vardır. Bu nedenle doğru cevap “D” seçeneğidir.

(I) Bir ilkbahar sabahında erkenden uyanıp pencereyi açtım. (II) Sokakta kimse yoktu, adeta in cin top oynuyordu. (III) Kuş sesleri bile duyulmuyordu, anlayacağınız ortalık sessizliğe bürünmüştü. (IV) Bu sessizlikten kimsenin bu saatte henüz uyanmadığını anladım. (V) Kahvaltımı yaptıktan sonra pencere kenarına oturdum ve sokağın yavaş yavaş canlanmasını izledim.
4) Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde çıkarım anlamı vardır?
A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.

Çözüm: IV. cümlede sessizliğin neden olabileceğini kişisel düşüncesiyle dile getirmiş. Doğru cevap “D” seçeneğidir.

---

Sıkça Sorulan Sorular

Bu notu indir.