İşte, koşul sonuç cümlesi konu anlatımı:
Koşul Sonuç Cümlesi
Bir yargının (temel veya yan cümle) gerçekleşmesinin başka etkene bağlı olduğunu bildiren anlamlardır.
Bir cümlede koşul (şart) ilgisi “ama, fakat, lakin, ancak, yoksa, yeter ki, mı” gibi sözcük veya “-se, -ınca, -dığında” gibi eklerle oluşur.
Bu tür cümleler “hangi koşulla?”, “hangi şartla?” sorularının cevabını verir.
Örnekler
Eserlerine kendi imzasını atmayı başarabiliyorsa taklitçi olmadığını gösterir.
Açıklama: Taklitçi olmadığını göstermesinin koşulu eserlerine kendi imzasını atmayı başarabilmesidir.
Her okunuşta farklı anlamlar verdi mi derin bir anlama sahip demektir.
Açıklama: Derin bir anlama sahip olması, her okunuşta farklı anlamlar vermesine bağlı.
Geri adım attığında çalışma grubuna dahil edeceğim.
Açıklama: Çalışma grubuna dahil etmesinin koşulu, geri adım atmasıdır.
Kitabın geniş okur kitlesi tarafından okunursa başarılı olduğunu gösterir.
Açıklama: Kitabın başarılı olması geniş okur kitlesi tarafından okunmasına bağlı.
Sana yardım edebilirim fakat benden ne istediğini tam olarak söyleyeceksin.
Açıklama: Yardım edebilmesinin şartı, ne istediğini tam olarak söylemesidir.
Uykunu düzenli almazsan okuldaki dersleri yeterince anlayamazsın.
Açıklama: Okuldaki dersleri yeterince anlayabilmesi, uykusunu düzenli almasına bağlı.
Sanat tecrübeni geliştirebilirsin ama sürekli kitap okuman gerekir.
Açıklama: Sürekli kitap okuması şartıyla sanat tecrübesini geliştirebilir.
İnsan, çalışmanın heyecanını hissetmeye başlarsa başarı yolunda ilk adımı atmış demektir.
Açıklama: İnsanın başarı yolunda ilk adımı atması, çalışmanın heyecanını hissetmeye başlamasına bağlı.
Tüm engellemelere rağmen ilerlemek için uğraşıyorsan yakında söyleyebileceğin bir başarı hikâyen olacaktır.
Açıklama: Yakında söyleyebilecek bir başarı hikâyesinin olması, ilerlemek için uğraşması koşuluna bağlı.
Okur, kitapta kendinden bir şeyler buldu mu eserin kalıcılığından söz etmek mümkündür.
Açıklama: Eserin kalıcılığından söz etmenin koşulu, okurun kitapta kendinden bir şeyler bulmasıdır.
Şiir her okunduğunda farklı tatlar veriyorsa anlam derinliğine sahip demektir.
Açıklama: Şiirin anlam derinliğine sahip olması, her okunduğunda farklı tarlar vermesine bağlı.
Okurlarım kitabımı bir çırpıda bitirebiliyorsa amacıma ulaştığımı söyleyebilirim.
Açıklama: Amacına ulaşmasının koşulu, okurların kitabı bir çırpıda bitirebilmesidir.
Benden özür dilemezse asla onu affetmeyeceğim.
Açıklama: Affetmesinin koşulu özür dilemesidir.
Dikkat edildiği gibi koşul sonuç cümleleri çoğunlukla -sa/-se ekiyle gerçekleşmektedir.
Not: Bazı cümlelerde koşul olsa bile yargı gerçekleşmeyebilir.
Örnek: Bir insan tarafından zarar gören bir karga yıllar geçse de onu unutmaz.
Örnek Soru 1:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşul sonuç ilişkisi vardır?
A) Doğruları söylemedikçe bize faydan olmaz.
B) Keşke ona duygularımı anlatsam.
C) Şartları ne olursa olsun onunla anlaşamayız.
D) Bize gelmedi diye darılacak değiliz.
Çözüm: “A” seçeneğinde kişinin faydasının olması, doğruları söylemesine bağlı. O yüzden koşul sonuç ilişkisi olduğunu gösterir.
Örnek Soru 2:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşullar oluşsa da eylemin gerçekleşemeyeceği anlamı vardır?
A) Zamanında gelirsen dışarı çıkarız.
B) Düzenli çalışırsak olumsuzluklardan uzak kalırız.
C) Çalış ki sen de sınavlardan iyi bir puan al.
D) Havalar güzel olsa da denize gidemeyeceğiz.
Çözüm: “D” seçeneğinde havaların güzel olması şartı, denize gidilmesi için yeterli değildir.
Sıkça Sorulan Sorular
Yüklemin koşulunu bildiren yargılar cümlenin zarf tümlecidir.
Başta “se/sa” şart eki olmak üzere “mi” soru edatı, “ama, fakat, lakin” bağlaçları ile “-dığında, -dıkça…” gibi ekler bulunur.
Sonuç bildiren yargının koşula bağlı olmasıdır. Koşul sonuç cümlelerinin tamamı bunlara örnektir.
Kendinden önceki cümlenin koşulu olan cümledir. “Bu sınavdan iyi bir puan alacaksın. Tabi soruları dikkatli çözmelisin.” Verilen örnekte ikinci cümle, ilk cümlenin koşuludur.
Bir yanıt yazın