Dilimizde soru yoluyla mesaj veren pek çok atasözleri bulunmaktadır. Bunların çoğu sözde soru cümleleridir. Yani cevabı belli olan ve bilinen bir durumu vurgulama amacı taşıyan atasözleridir. İşte, soru anlamlı atasözleri ve anlamları:
Soru Anlamlı Atasözleri
Aç ne yemez, tok ne demez?
Açıklama: Aç insan eline geçen yemeği iyi kötü ayırt etmeksizin yer ancak tok insan kusur arar.
Ağlayıp da gözden mi olayım?
Açıklama: Olumsuz bir durum karşısında kendini yıpratmanın gereksiz olduğunu vurgular.
Balı olan bal yemez mi?
Açıklama: Elinde güzel bir malı olan kimsenin ondan yararlanabileceğini vurgular.
Beş parmağın hangisini kessen acımaz?
Açıklama: Çocukların her biri değerlidir, kimse onlara bir zarar gelmesini istemez.
Bu sıcağa kar mı dayanır?
Açıklama: Hesapsızca yapılan fazla harcamaların birikmiş tüm parayı tüketebileceğini vurgular.
Buğday ekmeğin yoksa buğday dilin de mi yok?
Açıklama: Sunabileceğin güzel ikramların olmasa bile güzel konuşmaktan vazgeçmemelisin.
Değirmenin suyu nereden geliyor?
Açıklama: Yapılan harcamaların kaynağının nereden geldiğini soru yoluyla vurgulayan bir atasözü.
Efendim nerede, ben nerede?
Açıklama: Genellikle söylenen bir sözün karı tarafça anlaşılmaması durumunda söylenen bir atasözü.
Gökten ne yağdı da yer kabul etmedi?
Açıklama: Sözü geçen birinin aldığı kararın herkesçe kabul edileceğini vurgular.
Hangi gün vardır akşam olmadık?
Açıklama: Sevilen, istenen her durum elbet bir gün sona erer.
Katranı kaynatsan olur mu şeker?
Açıklama: Kötü biri ne kadar iyi görünürse görünsün, içinde yoksa özünden ayrılamaz.
Nerede bu bolluk?
Açıklama: Kimi işlerin gerçekleşmesi için fazla bütçe ve çalışmaya gerek vardır ancak bundan yoksun olunduğunda söylenen bir atasözüdür.
Sakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?
Açıklama: Kişinin kazancı, harcamalarına yetişmiyorsa elden bir şey gelmez.
Sen ağa ben ağa bu ineği kim sağa?
Açıklama: Bekleyen bir işi kimsenin üstlenmemesi veya insanların kendini o işe yakıştırmaması durumunda söylenen bir atasözüdür.
Seninki can da benimki patlıcan mı?
Açıklama: Kişi kendinin düşünülmediği veya hakkının yenildiği durumlarda söylediği bir atasözü. Bu atasözüyle kendi canının olduğunu, acıyabileceğini veya istemediği bir durum olduğunu vurgular.
Tatsız aşa su neylesin, akılsız başa söz neylesin?
Açıklama: Bir durum veya varlık istenildiği kadar düzeltme yapılsın, değeri artmaz.
Tencere demiş: “Dibim altın.”, kaşık demiş: “Ben Neredeyim?”
Açıklama: Seni iyi bilen birine karşı kusurlarını gizleyip kendini iyi göstermeye çalışırsan komik duruma düşersin.
Var ne bilsin yok hâlinden?
Açıklama: Durumu iyi olanlar, yoksul olanın hâlinden anlamaz.
Sıkça Sorulan Sorular
Sözde soru cümlesinde amaç cevap beklemek yerine soru yoluyla bir durumu vurgulamaktır. Bu anlamdaki cümlelerde soru sözcüğü olsa da cevap beklenmez.
Atasözleri olumlu, olumsuz, soru ve ünlem anlamı taşıyabilir.
