Atasözlerinin çoğu yüklemi sonda olan yani kurallı yapılıdır ancak bazıları devrik yapıda olabiliyor. İşte, dilimizde kullandığımız bazı devrik atasözleri ve anlamları:
Devrik Atasözleri
Açma sırrını dostuna, o da söyler dostuna: Sen eğer dostun diye ona kendi sırrını anlatırsan o da kendi dostuna anlatır. Böylece senin sırrını tanımadığın ya da istemediğin başkaları da duymuş olur.
Ada bana, adayım sana: Kişi, başkaları için ne yaparsa kendisi de aynı fedakârlığı gösterir.
Akıl olmayınca ne yapsın sakal: İnsanın yaşı ne olursa olsun olgunluğunu gösteren aklıdır.
Al malın iyisini, çekme kaygısını: Bir ürün alacaksan en iyisi olmalı yoksa bir süre sonra sıkıntı çekebilirsin.
Amcamla dayım, hepsinden aldım payım: Bir işe girişeceksen en yakınından bile yardım beklememelisin, yoksa hayal kırıklığına uğrayabilirsin.
Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana: Babadan kalan mirasa güvenmemeli, bir gün elbette bu biter. O yüzden kişinin kendi çalışmasıyla elde ettiği kazancı daha önemlidir.
Besle kargayı, oysun gözünü: Ne kadar yardım edersen et, nankör insanlar iyilik bilmez. Hatta sana kötülük bile edebilir.
Besledik büyüttük danayı, şimdi tanımaz oldu anayı: Beslediğin, büyüttüğün ya da emeğinin geçtiği kişiler zamanla bu yaptıklarını unuttuğunda hatta senin değerini bilmediğinde söylenen bir atasözü.
Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu: Kimi kaynağa göre deyim olarak de değerlendirilen bu ifade, genellikle iki ayrı durum ya da davranış arasında çelişkili bir durum olduğunda söylenir.
Çalma elin kapısını çalarlar kapını: Başkalarına ne yapıyorsan onlar da günün birinde sana aynısını yapar.
Çiftçiye yağmur, yolcuya kurak, cümlenin muradını verecek Hak: İnsanların istekleri farklı olsa da bunu yerine getirecek olan Allah’tır.
Çocuktan al haberi: Ne kadar gizli tutulsa da aile içindeki bir olayı çocuk kolaylıkla söyleyebilir.
Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını: İyi ve kaliteli bir ürün elde etmek istiyorsan malzemen de iyi olmalı.
El için yanma nara, yak çubuğunu bak keyfine: Başkaları için üzülmeye değmeyeceğini herkesin kendi keyfine bakmaları gerektiğini vurgular.
El elin nesine, gülerek gider yasına: Senin bir acın ya da sıkıntın varsa başkaları bunu önemsemez, kendi keyfine bakar.
Ev sahibi mülk sahibi, hani nerede bunun ilk sahibi: Kişi ne malı mülkü olmadığı için üzülmeli ne de malı mülkü var diye böbürlenmeli.
Erken kalktım işime, şeker kattım aşıma: Güne erken başlayıp verimli çalışan kişi, işinde başarı gösterir.
Evimiz bezden, ne umarsın bizden: Durumu iyi olmayandan maddi yardım beklememek gerekir.
Gençlikte taş taşı, kocalıkta ye aşı: İnsanlar gençlikte gücü kuvveti yerindeyken çok çalışmalı ki yaşlandığında birikimlerini yiyebilsin.
Gülme komşuna, gelir başına: Kötü bir olayla karşılaşmış birine gülmemelisin çünkü günün birinde sen de o duruma düşersin.
Güvenme dostuna, saman doldurur postuna: Her insana güvenmemek gerektiğini vurgulayan bir atasözü.
Hayır dile komşuna, hayır gele başına: İnsanlar için iyi dileklerde bulun ki onlar da aynısını senin için dilesin.
Kötü söyleme eşine, ağı katar aşına: Çevrende bulunan insanlara karşı kötü konuşma yoksa onlar da sana daha büyük kötülük yapar.
Mazlumun ahı, indirir şahı: Zavallı, gariban insanların bedduası en güçlü insanları bile zor duruma düşürebilir.
Ne dilersen eşine, o gelir başına: Başkaları için ne dilersen onlar da aynısını senin için diler.
Para isteme benden, buz gibi soğurum senden: Kendisinden para isteyen kişiden soğuyacağını ve onunla arasına mesafe bırakacağını ifade eder.
Sabreyle işine, hayır gelsin başına: İşinde sabırlı olasın ki güzel sonuçlar gelsin.
Sakalla olaydı kişi, keçiye danışırdı her işi: Sakalın saygınlık kazandırmayacağını vurgulayan bir atasözü.
Sakla samanı, gelir zamanı: Önemsiz gördüğümüz bir eşyayı bile saklamalıyız çünkü günün birinde ona ihtiyacımız olabilir.
Say beni sayayım seni: Bana saygı gösterenlere saygı gösteririm, anlamında bir atasözü.
Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti: Ucuz malın kalitesiz ve dayanıksız olduğunu, pahalı malın ise kaliteli ve sağlam olduğunu vurgulayan bir atasözüdür.
Verirsen veresiye batarsın kara suya: Veresiye verirsen paranı alamayacağın için zor duruma düşersin.
Sıkça Sorulan Sorular
Yapısına göre cümle türleri konusuna ait.
Evet, bu yapıda atasözleri dilimizde vardır.
Örnekler:
Acı acıyı keser, su sancıyı
Aça dokuz yorgan örtmüşler, yine de uyuyamamış.
Evet, bağlı yapıda atasözleri de vardır.
Örnekler:
