Zamir Konu Anlatımı

İşte, zamir konu anlatımı:

Zamir Konu Anlatımı

Diğer ismi adıl olup isimlerin yerine geçen sözcüklerdir.

Çeşitli anlam ve görev bakımından isimlerin yerini tutar.

Zamirler, sözcük veya ek halindedir.

Sözcük halindeki zamirler; kişi (şahıs), işaret, soru, belgisiz ve dönüşlülük zamiridir.

Ek halindeki zamirler ilgi ve iyelik zamirleridir.

Zamir; bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, ben, sen, biz, siz, ötekiler, berikiler, çoğu, bazıları, hepsi, tümü, hiçbiri, şey… gibi sözcüklerden oluşur.

Örneğin “Türkçe öğretmenimin kitap üzerine yaptığı konuşmaları bende büyük bir etki bıraktı.” cümlede geçen “bende” sözcüğü ismin yerine kullanılmıştır, bu nedenle zamirdir.

Örnekler

Çalışanlar olarak bizim de bazı görev ve sorumluluklarımız var.

Kimse onu yukarıya taşımaya yanaşmadı çünkü yükler oldukça ağırdı.

Onu sizin bahçede çiçek toplarken gördüm o yüzden sana söyledim.

Bunu hanginiz kırdıysa hemen söylesin.

Onu az önce konuyu anlatması için buraya çağırdık.

Bunları tek tek ben kendim hazırladım ancak sen bana yardım etmedin.

Onun ne yapacağı artık beni ilgilendirmez.

Grupta bazıları bize destek olacağına köstek oluyor.

Kimse bu konuda net bir karar almış değil.

Yarınki toplantı nerede olacak?

Beni bu kararımdan döndürecek tek kişi sensin.

Bunları getireceğini bilseydim önceden hazırlık yapardım.

A) Sözcük Durumundaki Zamirler (Adıllar)

1) Kişi (Şahıs) Zamirleri

İnsan isimlerinin yerini tutan sözcüklerdir ayrıca bunlar “ben, sen, o, biz, siz, onlar” sözcüklerinden oluşur.

Örnekler

Bir yere giderken senden mi izin alacağım?

Öğretmenimiz bugün beni görevlendirdi.

Esin’in size selamı var hatta fırsatını bulup gelmek istiyormuş.

Sabrın ve anlayışın için sana teşekkür ederim ancak buradan ayrılmam gerekir.

Bahçede arkadaşlarını görünce onların yanına gitmek için can attı.

Yokluğunda senin yerinde ben olacağım o yüzden sorumluluklarımı biliyorum.

Bundan sonra bu masada ben çalışacağım.

Kamyonetteki üzümleri o getirecek.

Müdürün yokluğunda onun işlerini siz yapacaksınız.

Herkesin yanında bana böyle davranamazsın.

Bizim komşumuzu bir haftadır görmüyorum.

2) İşaret (Gösterme) Zamirleri

İsimlerin yerine geçip onları işaret yoluyla belirten zamirlerdir. Bu zamirler genellikle “bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, öteki, beriki, şurası, burası…” gibi sözcüklerden oluşur.

Örnekler

Onları koliledikten sonra kargoya götüreceğim.

Şunu arabanın arkasındaki koltukta görmüştüm ancak sana söylemeyi unuttum.

Rica etsem ötekinden yarım kilo verir misin?

Sandalyelerinizi şuraya bırakabilirsiniz.

Dere kenarına yakın olduğu için kimse buraya ev yapmamış.

Bu, daha taze görünüyor; yanılıyor muyum?

Bunu anladığın zaman aramızdaki zıtlaşma sona erecektir.

Şunları ortaya bırakmayalım, uygun bir yere taşıyın.

Bana berikinden iki kilo verir misin?

O, benim yaptığım resme çok benziyor hatta resmin tıpatıp aynısı.

Yaptığınız çalışma iyi görünüyor ancak bunlar için aynısını söyleyemeyeceğim.

İş yerinde öyleleriyle karşılaşsaydım bazı gerginlikler olurdu.

3) Soru Zamiri

İsimler hakkında soru soran zamirlerdir. Bu zamirlerin en belirgin özelliği verdiğimiz cevaplarda ortaya çıkan sözcüğün türünün isim olmasıdır. Soru zamirleri “nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, neye, neyde, neyden, kaçı, kaçınız, kim, ne, neyi, kimi, hangisi, hanginiz, hangileri…” gibi sözcüklerden oluşur.

Örnekler

Bilgisayarlardan hangisini almaya karar verdin?

Kitabı en son nereye bırakmıştın?

Bu haberi kimden duydun?

Yazar son kitabında neyden bahsetmiş?

Çocukların kaçında uçurtma vardı?

Maç izlerken yanımızda kimler vardı?

Çok acıktım, dolapta ne var?

Kaldırımlara bu çöpleri kim bırakmış?

Misafirleri akşam nereye bırakacaksınız?

Görevlilerden hangisi sana yardımcı oldu?

Tepsideki tabak tabak yemekleri kimlere götürüyorsun?

Yeni gelen karpuzların kaçı kelek çıktı?

Sofraya bıraktığınız tencerelerde ne var?

Söyleyin bana, vazoyu hanginiz kırdınız?

Not: Soru zamiri bulunan cümleler, bazen cevap beklemez.

Örnek: Bu çalışmanın bana neler getireceğini bilmiyorum.

4) Belgisiz Zamir

İsimlerin yerini tam olarak tutmayan, onlar hakkında çeşitli yönlerden kesin olmayan bilgiler veren zamirlerdir. Ayrıca bu zamirler “bazıları, hepsi, hiçbiri, herhangi biri, hepimiz, çoğu, tamamı, kimse, hiç kimse, biri, başkası…” gibi sözcüklerden oluşur.

Örnekler

Zoru görenlerden bazıları işi yapmaktan vazgeçti.

Kimileri beni yanlış anlamak için elinden geleni yapıyor.

Ağaçtaki meyvelerin hepsi çürümüş o yüzden onları toplamadım.

Renkli kağıtlardan herhangi birini rastgele seçer misin?

Bankadaki paranın tamamını çekecekmiş.

Bence bu olayda kimsenin suçu yok çünkü tek suçlu o.

Arkadaşlar, biri çıkıp da bana bu olayı anlatsın.

Bana söylediklerinin bazılarını unuttum.

Bu kıyafetlerin hiçbiri bana uymuyor.

Salondakilerden biri çıkıp sana soru sorsa ne dersin?

Merak etmeyin, dolaptaki su hepimize yeter.

Biraz daha gayret edelim; işlerin çoğu gitti azı kaldı.

Böyle konuşunca hiç kimse onu desteklemedi.

Her zaman gittiğimiz sahilden başkasını istemiyorum.

5) Dönüşlülük Zamiri

İsimlerin yerine geçen “kendi” sözcüğüdür. Bu sözcük, kişiye göre değişir: kendim, kendin, kendi, kendimiz, kendiniz, kendileri. Ayrıca kişi ekiyle kullandığımız dönüşlülük zamiri anlatımı pekiştirir.

Örnekler

İşim çıktığı için sizi bırakamam, kendiniz gitmelisiniz.

Tüm bu yemekleri sen kendin mi yaptın? (Kişi zamiriyle kullanıldığı için anlatımı pekiştirmiş.)

Arkadaşlarına bir şey demeden buraya kendisi gelmiş.

Yemeklerin hepsini ben kendim yaptım. (Kişi zamiriyle kullanıldığı için anlatımı pekiştirmiş.)

Not: Dönüşlük zamiri yukarıdaki kullanımın dışında bazen isim tamlamasında tamlayan (ilk sözcük) ya da tamlanan (son sözcük) durumunda olur.

Örnekler:

Evrakların geçerli olması için kendisinin onaylaması gerekir. (Tamlayan durumunda)

Durumu anlatmak için firmanın kendisiyle görüştüm. (Tamlanan durumunda)

Düğüne gitmemiz için kendisinin davet etmesi gerekir ancak ondan ses çıkmadı. (Tamlayan durumunda)

O, eserlerin kendisiyle değil, üretilme süreciyle ilgileniyor. (Tamlanan durumunda)

B) Ek Durumundaki Zamirler

1) İlgi Zamiri

İsim tamlamalarında tamlayan durumundaki sözcüğün (ilk sözcük) “ki” ekini almasıyla oluşur. Ayrıca tamlanan yani son sözcük de o tamlamadan çıkmış olur. Örneğin “

Örnekler

Onların takımı kazandı – onlarınki kazandı

Bizim eşyaları dolaba yerleştirdi – bizimkileri dolaba yerleştirdi

Sizin yemekler henüz gelmedi – sizinki henüz gelmedi

Onun bilgisayarı çok hızlı ancak benimki öyle değil. (Benim bilgisayarım)

Bu arabanın itiş gücü oldukça fazla, diğerininki öyle değil. (Diğerinin itiş gücü)

Sipariş verdiğim kıyafette izler var ancak arkadaşımınki öyle değildi.

Mağazanın camları kırılmış – Mağazanınki kırılmış

Dikkat: İlgi zamiri yapan “ki” ile sıfat yapan “ki” ekini öğrenciler bazen karıştırıyor. Bu iki ek arasındaki önemli farklardan biri şudur: İlgi zamiri olan “ki” eki, isimlerin yerine geçer fakat sıfat yapan “ki” eki isimlerin önüne gelerek onların anlamını etkiler.

Örnekler:

1. Koltuktaki oyuncağı beğenmedi ancak masada durana bayıldı.

2. Sizin ağaçtaki elmalar çok lezzetli ancak bizim ağacınki öyle değil.

Açıklama: 1. cümlede “koltuktaki oyuncak” tamlaması ile 2. cümlede “ağaçtaki elmalar” tamlamasında “ki” eki sıfat yapan ektir. Çünkü bunlar bulunduğu sözcüğün sağındaki isimle tamlama kurmasını sağlamıştır ancak 2. cümlede “ağacınki” sözcüğünde “ki” eki ilgi zamiridir.

2) İyelik Zamiri

İsmin yerine kullanılan iyelik eklerine denir.

İsim tamlamasında tamlayan durumundaki sözcük düştüğünde onun yerini tutar.

Sadece tamlanan durumundaki sözcüklerde bulunur.

Bu ekler isimlerin neye veya kime ait olduğunu bildirir.

Ayrıca iyelik zamirlerinin hepsi iyelik (aitlik, sahiplik) ekidir.

İyelik / Aitlik Eki Örnekleri

Çocuk arabası

Arabanın aynası

Bahçenin kapısı

Ailemizin huzuru

Komşumuzun kızı

İyelik Zamiri Örnekleri

Bisikleti oldukça gösterişliydi. (Onun bisiklet-i)

Tele takılınca pantolonum yırtıldı. (Benim pantolon-um)

Taşa çarptığın için ayakkabın aşınmış. (Senin ayakkabı-n)

Eylülde tüm kitap ve defterlerimi kapladım. (Benim kitap ve defterler-im)

Önemli Notlar

1. Cümlede verilmeyen yani gizli halde olan özneleri ifade etmek için kişi ya da işaret zamirlerini kullanırız.

Örnek:

“Yolda eski arkadaşıyla karşılaşınca şaşkınlıktan ne yapacağını bilemedi.”

Soru: Kim bilemedi?

Cevap: O (Gizli Özne)

2. Zamirler cümlede herhangi bir öge içinde söz grubu ya da tek başına olur.

Örnekler:

Buraya senden izin almak için gelmedim. (“Buraya” sözcüğü yer tamlayıcısı olarak tek başına bulunmakta, “senden” sözcüğü de zarf tümleci grubu içinde bulunmaktadır.”)

Kendini nasıl savunacağını bile bilmiyorsun. (“Kendini” sözcüğü nesne grubu içindedir.)

Bazıları da uzun ve yorucu bir yolu tercih eder. (“Bazıları” sözcüğü özne içinde ve tek başına bulunmakta.)

3. Zamirler isim çekim ekini alır.

Örnekler: senden, onunla, sizinkilerden, onlardır…

4. “Bu, şu, o, öteki, beriki…” gibi zamirlerin sağındaki ismi işaret etmesini önlemek yani sıfat olmasını engellemek için virgül kullanırız. Böylece cümledeki anlam değişiminin önüne geçmiş oluruz.

Örnekler:

Şu, kırmızı arabadan daha hızlıymış. (Virgül olduğunda kırmızı arabadan farklı bir arabanın işaret edildiğini söyleriz.)

Şu kırmızı arabadan daha hızlıymış. (Virgül olmadığında kırmızı arabanın işaret edildiğini anlarız.)

5. Ben ve sen zamirleri yönelme “-e” hâl ekini aldığında “bana” ve “sana” zamirlerine dönüşür buna aynı zamanda ünlü değişimi deriz.

6. Cümle içindeki tamlamalarda ihtiyaç duyulan kişi zamirinin yazılmaması bazen anlatım bozukluğuna yol açar. Bu tamlamalarda tamlayan durumundaki sözcüğün kim olduğu belli olmaz. Genellikle “senin” ya da “onun” kişi zamirini getirerek bozukluğu düzeltiriz.

Örnekler:

Kalemini aldığı gibi dışarı çıktı. (Kimin kalemini? Onun mu yoksa senin mi?)

Çalışmalarında bazı hatalar olduğunu söyleyebilirim. (Onun / senin çalışmalarında)

7. “Ne?” sorusu isim hakkında soru soruyorsa soru zamiri, “neden, niçin” anlamındaysa soru zarfı olur.

Örnekler:

Bana doğum günü hediyesi olarak ne aldın? (Soru Zamiri)

Bana bakıp ne gülüyorsun? (Soru Zarfı)

İşaret Zamiri ile İşaret Sıfatı Arasındaki Fark

Aslında ikisi de isimleri işaret eder ancak aralarındaki fark şudur: İşaret zamiri, isimlerin yerine geçerek onları işaret eder; işaret sıfatı ise isimlerin önüne gelerek onları işaret eder.

Örnekler:

Şu tabloya bakıp da etkilenmemek mümkün mü? (İşaret Sıfatı)

Şuna bakıp da etkilenmemek mümkün mü? (İşaret Zamiri)

Bu kıyafetin sökülen yerlerini diktireceğim. (İşaret Sıfatı)

Bunun sökülen yerlerini diktireceğim. (İşaret Zamiri)

Yapısına Göre Zamirler (Adıllar)

Zamirleri yapı olarak basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayırırız:

1. Basit Yapılı Zamirler

İsim çekim ekini alsa da herhangi bir yapım eki almamış ya da başka sözcükle birleşmemiş zamirlerdir.

Örnekler: tümü, kimse, şey, ben, şu, sen, siz…

2. Türemiş Yapılı Zamirler

En az bir yapım eki alan ve başka sözcüklerle birleşmemiş zamirlerdir.

Örnekler: kimsecik, bencil, sence, sensiz, senli…

3. Birleşik Yapılı Zamirler

İki sözcüğün birleşiminden meydana gelen zamirlerdir.

Örnekler: birçoğu, hiçbiri, birazı, birkaçı…

İçinde Zamir Bulunan Bazı Atasözleri

Sen ağa ben ağa, bu ineği kim sağa?

İçi beni yakar, dışı seni yakar.

Sen dost kazan, düşmanın ocağın başından çıkar.

Her şeyin yenisi, dostun eskisi.

Bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyim.

Ne ekersen onu biçersin.

Sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt.

Nerede birlik, orada dirlik.

Kişi ne yaparsa kendine yapar.

Sıkça Sorulan Sorular