İyelik Eki (Aitlik, Tamlanan, Sahiplik Eki)

İyelik Eki

İsim, zamir, adlaşmış sıfat, edat ve fiilimsiye gelerek onlara sahiplik (aitlik) anlamı veren eklere iyelik eki denir.

İyelik eki şunlardır:

1. tekil iyelik ekleri: -m
2. tekil iyelik ekleri: -n
3. tekil iyelik ekleri: -ı / -i / -u / -ü
1. çoğul iyelik ekleri: -mız / -miz / -muz / -müz
2. çoğul iyelik ekleri: -nız / -niz / -nuz / -nüz
3. çoğul iyelik ekleri: -ları / -leri

Dikkat: Bu ekler, eklendiği sözcüğün kime veya neye ait olduğunu bildirir.

Örnekler

“Ev” Sözcüğü
(1. tekil iyelik) Benim evim
(2. tekil iyelik) Senin evin
(3. tekil iyelik) Onun evi
(1. çoğul iyelik) Bizim evimiz
(2. çoğul iyelik) Sizin eviniz
(3. çoğul iyelik) Onların evleri

“Telefon” Sözcüğü
(1. tekil iyelik) Benim telefonum
(2. tekil iyelik) Senin telefonun
(3. tekil iyelik) Onun telefonu
(1. çoğul iyelik) Bizim telefonumuz
(2. çoğul iyelik) Sizin telefonunuz
(3. çoğul iyelik) Onların telefonları

“Sandalye” Sözcüğü
(1. tekil iyelik) Benim sandalyem
(2. tekil iyelik) Senin sandalyen
(3. tekil iyelik) Onun sandalyesi
(1. çoğul iyelik) Bizim sandalyemiz
(2. çoğul iyelik) Sizin sandalyeniz
(3. çoğul iyelik) Onların sandalyeleri

İyelik Ekinin Geldiği Sözcükler

1) Zamire Gelebilir.
Örnekler:
Onların tümü
İnsanların bazıları
Meyvelerin birkaçı
Ağaçların pek çoğu
Hediyelerin bir kısmı

2) Adlaşmış Sıfata Gelebilir.
Örnekler:
Evimizin yaramazı
Grubun akıllısı
Mahallenin gençleri
Köyün büyükleri
Yumurtanın sarısı

3) Edata Gelebilir.
Örnek:
Onun gibisi

4) Fiilimsiye Gelebilir.
Örnekler:
Onun gitmesi (İsim fiile gelmiş.)
Yaralının yürüyüşü (İsim fiile gelmiş.)
Öğretmenin anlattığı (Sıfat fiile gelmiş.)
Onun uğrayacağı yer (Sıfat fiile gelmiş.)

Not: İyelik eki, isim tamlamasında son sözcükte yer alır.

Belirtili İsim Tamlaması:
Televizyonun kumandası
Masanın boyutu
Sizin yeriniz

Belirtisiz İsim Tamlaması:
Apartman girişi
Bahçe kapısı
Araba lastiği

Zincirleme İsim Tamlaması:
Yazı çalışmasının süresi

Not: İsmin belirtme “-i” hal ekine dikkat edelim. Bunlar aitlik anlamı bildirmez..
Örnekler:
Saati alıp evden çıkmış.
Saati oldukça güzel ve pahalı.

Alıştırmalar

Örnek Cümleler

Aşağıdaki cümlelerde yer alan iyelik eklerini bulunuz.

1) Tuzlu deniz suyu gözüne kaçınca canı acıdı.

2) Zamanının çoğunu televizyon izleyerek geçirirmiş.

3) O köye yolum düşerse muhtarın yanına mutlaka uğrayacağım.

4) Onun denemelerini okurken eleştirel ve iğneleyici ifadeleri hemen görürsünüz.

Cevap:
1. Cümle: “su-y-u, göz-ü-n-e, can-ı“
2. Cümle: “zaman-ı-n-ın, çok-u“
3. Cümle: “yol-u-m, yan-ı-n-a”
4. Cümle: “deneme-ler-i-n-i”

Örnek Metin

Aşağıdaki metinde yer alan iyelik eklerini bulunuz.

Kalemini sıradan insanların dünyalarını aktarmak için kullanan yazar, son romanında sıradan bir yaşamın bile edebiyat için ne kadar değerli olduğunu göstermeyi başarmış. Bu sayede bizim için hiçbir anlam ifade etmeyen bir insanı bile sanki yıllardır tanıyormuşuz hissine kapılırız. Kıyı kasabasında bir kahvehane sahibi Berkin’i hiç tanımasam da sanki dertlerini bilecek kadar yakın arkadaşı oluyorum. Bunun gibi birçok insanın nelerle uğraştıklarını, nasıl yaşadıklarını göstermesi bakımından psikolojik ve sosyolojik bir roman olarak sayılabilir.

Cevap: “kalem-i-n-i, dünyalar-ı-n-ı, roman-ı-n-da, olduk-u-n-u, his-s-i-n-e, kasaba-s-ı-n-da, sahip-i, dertler-i-n-i, arkadaş-ı, uğraş-tık-lar-ı-n-ı, yaşa-dık-lar-ı-n-ı, göster-me-s-i“

---

Sıkça Sorulan Sorular

Bu notu indir.