Öge Eksikliği – Anlatım Bozukluğu

İşte, öge eksikliği konu anlatımı:

Öge Eksikliği – Anlatım Bozukluğu

Genellikle birden çok yüklemli cümlelerde ihtiyaç duyulan bir ögenin bulunmaması öge eksikliğini oluşur. Örneğin “Kütüphaneden alınan kitap sayısı gün geçtikçe artıyor, demek ki insanların ilgisini çekiyor.” cümlesin “kütüphaneden alınan kitap sayısı” öznesi, virgülden sonraki ikinci cümleyle ortak kullanılamaz çünkü insanların ilgisini çeken kitap sayısı değil, kitaptır. O yüzden “demek ki” sözcüğünden sonra “kitaplar” öznesi gelmeli.
Düzeltme: Kütüphaneden alınan kitap sayısı gün geçtikçe artıyor, demek ki kitaplar insanların ilgisini çekiyor.

Taktik: Öge eksikliği genellikle ikinci cümle de olur.

Taktik: Bir öge, olduğu gibi diğer cümlenin ihtiyaç duyduğu öge olamıyorsa orada öge eksikliği vardır.

Yüklem Eksikliği

Etkinlikte şiirleri sen, düz yazıları da Pınar okuyacak.
Açıklama: Sonda bulunan “okuyacak” yüklemi virgülden önceki cümlenin anlamını karşılamıyor çünkü o cümlede “sen” öznesi var. O yüzden virgülden hemen önce “okuyacaksın” yükleminin gelmesi gerekir.
Düzeltme: Etkinlikte şiirleri sen okuyacaksın, düz yazıları da Pınar okuyacak.

Bu çalışma için benim sana senin de bana ihtiyacın var.
Açıklama: “Benim sana ihtiyacın var” ifadesi kişi bakımından bozuk olduğu için ayrı yüklem gerekir.
Düzeltme: Bu çalışma için benim sana ihtiyacım var senin de bana ihtiyacın var.

Özne Eksikliği

Bahçenin çevresi tel örgüyle kapandı, artık ekime hazır hale geldi.
Açıklama: İlk cümlede “bahçenin çevresi” öznesi, ikinci cümlenin öznesi olamaz çünkü ekime hazır hale gelen bahçedir. O yüzden virgülden sonra bu öznenin gelmesi gerekir.
Düzeltme: Bahçenin çevresi tel örgüyle kapandı, bahçe artık ekime hazır hale geldi.

Hiç kimse seni suçlamıyor ancak sağduyulu davranmanı istiyor.
Açıklama: Olumsuzluk bildiren “hiç kimse” zamiri özne olduğunda yüklem de olumsuz olmalı. Bu özne ikinci yüklemle (istiyor) anlam bakımından uyuşmuyor. O yüzden “ancak” bağlacından sonra “herkes” öznesinin gelmesi uygundur.
Düzeltme: Hiç kimse seni suçlamıyor ancak herkes sağduyulu davranmanı istiyor.

Nesne Eksikliği

Öğretmenin dediklerine harfiyen uyuyor, her zaman önemsiyordu.
Açıklama: Virgülle sıralanmış iki ayrı cümlede ikinci cümlenin ihtiyaç duyduğu nesne yoktur. O yüzden virgülden sonra “onu” nesnesinin gelmesi gerekir.)
Düzeltme: Öğretmenin dediklerine harfiyen uyuyor, onu her zaman önemsiyordu.

Dolaylı Tümleç Eksikliği

Kiraladığımız evi temizledik, önümüzdeki hafta taşınacağız.
Soru: Nereye taşınacaklar?
Cevap: Eve ya da kiraladığımız eve
Açıklama: Gördüğünüz gibi cevaptaki söz grubunun sonunda “-e” hal eki var ve bu söz grubu dolaylı tümleçtir. Bu öge cümlede olmadığı için cümlenin anlatımı bozuktur. Virgülden sonra “eve” ya da “oraya” dolaylı tümlecinin gelmesi gerekir.
Düzeltme: Kiraladığımız evi temizledik, eve önümüzdeki hafta taşınacağız.

Öge Eksikliği: Zarf Tümleci

Biri onu dinlemeye başlarsa sürekli konuşur, susmaz.
Açıklama: Virgülle ayrılmış iki yüklemli cümlede ikincisinin zamanını “sürekli” sözcüğü karşılamıyor. Çünkü “sürekli susmaz” ifadesi hatalıdır. Ona uygun bir zarf tümlecinin gelmesi gerekir. O yüzden virgülden hemen sonra “hiç” sözcüğünün gelmesi gerekir.
Düzeltme: Onu biri dinlemeye başlarsa sürekli konuşur, hiç susmaz.

Öge Eksikliği: Edatlı Tümleç

Şirketteki arkadaşlarımı seviyorum, çok iyi anlaşıyoruz.
Açıklama: “Şirketteki arkadaşlarımı çok iyi anlaşıyoruz.” ifadesi yanlış olduğu için virgülden hemen sonra “onlarla” edatlı tümlecinin gelmesi gerekir.
Düzeltme: Şirketteki arkadaşlarımı seviyorum, onlarla çok iyi anlaşıyoruz.

Dikkat: Öge eksikliği bazen tek yüklemli cümlelerde de olur.

Örnek: Ustanın çalışmalarında ara sıra sorunlar çıkınca başka göreve alındı.
Açıklama: Başka göreve alınan tabi ki “usta” ancak cümlede doğrudan özne olarak verilmemiş. O yüzden “başka” sözcüğünden önce bu öznenin tekrar yazılması gerekir.
Düzeltme: Ustanın çalışmalarında ara sıra sorunlar çıkınca usta başka göreve alındı.

Sıkça Sorulan Sorular

Bu notu indir.