Örtülü Anlam
– Bir cümlede anlatılanların dışına çıkarak ulaştığımız diğer anlamlardır.
– Bunları açıkça ifade etmek yerine dolaylı olarak söyleriz. Yani cümlede yer alan bazı kavramları bulup bunların başka anlamları ifade edip etmediğine bakarız.
Örneğin “Bu yazıyı sadece ben okuyabilirim.” cümlesinde demek ki söz konusu yazıyı başkalarının okuyamayacağı da anlaşılır.
Taktik: Bu anlamdaki cümlelerde genellikle “de” bağlacı, “bile, yine, ancak, sadece, yalnız, tek…” gibi sözcükler kullanılır.
Örnekler
“Artık başkalarının ne dediği önemli değil. “
Örtülü Anlamı: Demek ki önceden başkasının ne dediği önemliymiş.
“Akşamki yemeğe sen de katılacaksın.“
Yorum: Örtülü anlamlar gerçek anlamın dışında bazen birden fazla yargı da bildirebilir. Bu cümledeki örtülü anlamları aşağıda bu anlamlar verilmiştir:
1. Demek ki başkaları da yemeğe katılacak.
2. Yemekte tek başına olmayacak.
“Artık bu evde kalmak istemiyorum.”
Örtülü Anlamları:
1. Evde daha önce kalmış.
2. Bundan sonra başka yere gitmek istiyor.
“2000’li yıllarda çalışmak için Konya’ya da gittim.”
Örtülü Anlamı: Demek ki 2000’li yıllarda başka şehre de gitmiş.
“Yarın hastaneye yine gidecek.”
Örtülü Anlamı: Hastaneye daha önce en az bir kez gitmiş.
“Tencereyi alt dolaptan aldım.”
Örtülü Anlamı: Üst dolap da var.
“Artık diyetimde kalorisi fazla besinlere yer vermiyorum.”
Örtülü Anlamı: Demek ki daha önce kalorisi fazla besinlere yer vermiş.
“Onun şarkılarını dinlersen seversin.”
Örtülü Anlamı: Onun şarkılarını dinlemezse sevmeyeceği anlaşılır.
“Saksıdaki çiçekler günden güne uzuyordu.”
Örtülü Anlamı: Çiçekler önceden bu kadar uzun değildi.
“İyi anlaşılmadığını düşünerek konuyu bir daha anlattı.”
Örtülü Anlamı: Demek ki konu daha önce en az bir kez anlatılmış.
Açıklamalı Örnek Cümleler
– İstenen şartlara dikkat etmediği için evrakları da kabul edilmedi. (Demek ki başka şeyler de kabul edilmemiş.)
– Bugün yine pilav yiyeceğiz. (Demek ki başka gün de pilav yenmiş.)
– Bizim takım yine ilçe birincisi oldu. (Demek ki başka zaman da ilçe birincisi olmuş.)
– Yeni bir iş bulmak için gazetedeki ilanlara da baktı. (Demek ki iş için başka yolları da denemiş.)iü
– Sahnedeki adam şarkıyı daha güzel söyledi. (Demek ki diğeri o kadar güzel söylememiş.)
– Bayramda köylülerini de ziyaret etmiş. (Başkalarını da ziyaret etmiş.)
– Ozan yine beni dinlemeden dükkândan ayrılmış. (Ozan daha önce de dükkândan ayrılmış.)
– Onun sözlerine artık inanmayacağım. (Onun sözlerine daha önce inanmış.)
Dikkat: Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi örtülü anlamı bulabilmek için iki yol var:
1. Bunlardan biri cümlede temel anlamın dışında başka anlamları aramak.
2. cümlede “de” bağlacı ya da “ancak, sadece, yalnız, tek” gibi edatlar cümleden çıkarılır, anlamda daralma meydana gelip gelmediğine bakmak.
Önemli Notlar
1. Koşul sonuç, karşılaştırma, aşamalı durum cümlelerinde genellikle örtülü anlam bulunur.
2. Örtülü anlamı oluşturan sözcük cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında değişim ya da daralma meydana gelir.
3. “de” bağlacının olduğu her cümlede bu anlam olmayabilir. Örneğin “Masada iki kalem bir de silgi vardı.”
Sıkça Sorulan Sorular
Cümlelerin gizli olarak başka anlamları da içermesini sağlar.
Cümlede anlam konusuna girer.
Hayır çünkü örtülü anlam, cümlenin içinden çıkarılabilecek diğer anlamlar olduğu için anlam karışıklığı ya da belirsizliği değildir.