Beklenti Cümlesi ve Gerçekleşmemiş Beklenti

İşte, beklenti ve gerçekleşmemiş beklenti cümlesi konu anlatımı:

Beklenti Cümlesi

Bir iş, olay veya durumu gelecekte gerçekleşip gerçekleşmeme yönünden tahmin etmeye denir.

Kişi kendi öngörüleri doğrultusunda yorumda bulunur ancak öngörülerinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belli değildir.

Örnekler

Öğretmenin geçen anlattığı konudan soracağını umuyorum.

O kadar konuştum ancak hatasını anlayacağını düşünmüyorum. (Olumsuz yönde beklenti)

Buraya gelip evrakları düzenleyeceğini düşünüyorum.

Beni de doğum günü partisine davet edeceğini tahmin ediyorum.

Yeni yılın sağlık ve mutluluk getirmesini bekliyorum.

Gelecekte önemli bir mevkide olacağımı hayal ediyorum.

Bu bayram fazlasıyla harçlık toplayacağımı düşünüyorum.

Konuşmalarına bakılırsa sürpriz bir etkinlik içinde olduğunu sanıyorum.

Sınıfların tüm listesini akşama kadar tamamlar diye umuyorum.

Bahçeden onlarca kilo ceviz çıkacağını hesaplıyorum.

Akşamki düğün için benim de gömleğimi ütülemesini bekliyorum.

Bu filmin gişe rekoru kıracağına inanıyorum.

Taktik: Beklenti cümlesinde genellikle bekliyorum, umuyorum, sanıyorum, düşünüyorum, hayal ediyorum veya yapacağına inanıyorum… gibi ifadeler olur.

Gerçekleşmemiş Beklenti

Gelecekte olması beklenen bir iş veya olayın beklenen yönde gerçekleşmediği anlamını taşıyan cümlelerdir. Bu tür cümlelerde çoğunlukla istenen bir eylem gerçekleşmemiş ve sonucunda hayal kırıklığı yaşanmıştır.

Taktik 1: Gerçekleşmemiş beklenti cümlelerinde genellikle “beklerdim, ummuştum, sanmıştım, düşünmüştüm, hayal etmiştim veya inanmıştım… gibi yüklemler bulunur.

Örnekler

Beni biraz olsun dinler sanmıştım.

Bana yardım etmesini beklerdim.

Derslerini ihmal etmeyeceğini umuyordum.

Gelişmelerden beni haberdar edeceğinizi düşünmüştüm.

Bu kadar basit bir soruyu çözersin sanmıştım.

Olayların bu yönde gelişeceğine inanmıştım.

Bize sürpriz yapacağını düşünmemiştim.

Taktik 2: Gerçekleşmemiş beklenti cümlelerinde yüklemler, birleşik çekimli (zamanlı) fiillerdir. O yüzden tek kip ekinin olduğu veya ek fiilin kullanılmadığı fiil yüklemli cümlelerde gerçekleşmemiş beklenti anlamı olmaz.

Dikkat: Gerçekleşmemiş beklenti cümlelerinde kişi kendi duygu ve düşüncesini bildirdiği için yüklemler genellikle 1. tekil (ben) şahıs eki alır.

Dikkat: “gelmedi, yapmadı, anlatmamış, susmayacak veya çağırmaz… gibi olumsuzluk anlamlı fiiller bir işin gerçekleşmediğini bildirse de beklenti anlamı taşımaz. O yüzden bu tür fiillerin olduğu cümleler yanlıştır.

Çözümlü Örnek Sorular

Soru: 1

1. Hastanın daha iyi olacağını beklerdim.
2. Bize doğruları söylüyor sanmıştım.
3. Uzun süredir su içmediği için dudakları kurumuş.
4. Beni iyi dinlemediğin için başarısız oldun.
5. Çalışmalarını bana da göstermesini umardım.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangileri gerçekleşmemiş beklenti bildirir?
A) 1, 2 ve 4
B) 1, 3 ve 4
C) 1, 4 ve 5
D) 1, 2 ve 5
E) 1, 3 ve 5

Çözüm: 1, 2 ve 5. cümlelerde sırayla yer alan “beklerdim”, “sanmıştım”, “umardım” yüklemleri gerçekleşmemiş beklenti bildirir. Bu nedenle cevap: “D”

Soru: 2

Aşağıdaki cümlelerin hangisi gerçekleşmemiş beklenti bildirmektedir?
A) Mersin’e gelince bize uğrarsın sanmıştım.
B) Bu romandaki kelimeler özenle seçilmemiş.
C) Bahçe tarlanın güneyine düşüyordu.
D) Keçiler patika yollardan geçerek ahıra vardı.
E) Yanıma gelirse benden özür dileyeceğini umuyorum.

Çözüm: “B” seçeneğindeki “seçilmemiş” yüklemi eylemin olmadığını bildirir ama beklenti anlamı taşımadığı için cevap değil. “A” seçeneğindeki “sanmıştım” ifadesi beklenen bir işin olmadığını ve yanıldığını belirtmiş. Yani gerçekleşmemiş beklenti bildirir.

Beklenti ile Gerçekleşmiş Beklenti Arasındaki Fark

Beklenti cümlesinde iş, olay ya da durum henüz gerçekleşmemiştir ancak gerçekleşmiş beklenti cümlesinde artık sonuçlanmış ve beklenen yönde olmuştur.

Örnekler:

Beklenti Cümlesi: Günlerdir beklediğim kargonun bugün geleceğini düşünüyorum.

Gerçekleşmiş Beklenti Cümlesi: Günlerdir beklediğim kargo nihayet bugün geldi.

Sıkça Sorulan Sorular

Bu notu indir.