Farklı Anlamları Olan Bazı Atasözleri
Dilimizde çok anlamlı sözcükler olduğu gibi bunu atasözlerinde de görmek mümkün. Kimi atasözleri birden çok anlam barındırır. İşte, farklı anlamları olan atasözleri:
Altın eli bıçak kesmez: (1) Ekonomik gücü olan insanların sırtı yere gelmez. (2) Kişi hangi alanda usaysa o alanda karşısına çıkan engelleri aşar.
Ağır kazan geç kaynar: (1) Anlayışsız insanlar için boşuna uğraşma çünkü onlar zor anlar. (2) Eli ağır olan kişi işlerini geç yapar.
Ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta: (1) İnsanlar akşam yatar, gündüz kalkıp iş yapar. (2) Bir işte gerekli araç gereç varsa çalışanlar rahat eder.
Baş olan boş olmaz: (1) Kişi yüksek bir yere gelmişse zaten nitelikli biridir. (2) İnsan yüksek bir konumdaysa boş vakti olmaz.
Motivasyon İçeren
Acı acıyı keser, su sancıyı: Bir problemin çözümü bazen başka bir problemde yatar. Yani istenmeyen bir durum başka bir sorunun çözümü olabilir.
Açılan solar, ağlayan güler: Başımıza gelen iyi veya kötü durum kalıcı olmaz, bir süre sonra tersine dönebilir. Genellikle sıkıntılı bir durumla karşılaşan insanlara umut vermek için söylenir.
Aç mezarı yoktur: İnsan ne kadar geçim sıkıntısı çekse de bir yolunu bulup karnını doyurur. Genellikle zor durumda olan insanları umutlandırmak için söylenen atasözüdür.
Dağ ne kadar yüce olsa da yol üstünden aşar: İnsanın karşısında duran en büyük engeller bile aşılır.
Dervişe Bağdat’ta pilav var demişler, yalan değilse ırak değil demiş: Kişi hedeflerine odaklanmışsa ve kararlıysa önüne çıkan engeller onu yıldırmaz.
Altın ateşte, insan mihnette belli olur: Güçlü insanlar sıkıntı karşısında yılmaz, zorluklar karşında dayanmayı bilir.
Çalışmakla İlgili Mesaj Veren
İşte; çalışmanın önemini, emek harcamaktan başka bir çare olmadığını bildiren çalışmakla ilgili atasözleri ve anlamları:
Akarsu pislik tutmaz: Kişi çalıştıkça olumsuz düşüncelerin etkisinde olmaz.
Ağustosta gölge kovan zemheride karnın ovar: Zamanın varken çalışmazsan gelecekte açlık ya da başka zorluklarla karşılaşırsın.
Ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar: Zor koşullarda bile çalışan kişi, zamanı geldiğinde rahat eder.
Akarsu pislik tutmaz: Çalışan insan boşluğun verdiği olumsuz etkilerden kurtulur, kötü düşüncelerden uzak durur.
Bakmakla usta olunsa köpekler kasap olurdu: Bir iş, sadece bakmakla öğrenilmez. Tecrübe kazanmak, işin içinde olmak gerekir.
Bağı ağlayanın yüzü güler: Bir işte başarı sağlamak istiyorsan çalışmalı, zorluklara katlanmalısın.
Boş gezmekten bedava çalışmak yeğdir: Karşılıksız çalışmak bile boş gezmekten iyidir.
Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez: Zamanında bazı sıkıntıları yaşamayan kişi, gelecekteki rahatlığın kıymetini anlamaz.
Çiğnemeden yutulmaz: Her iş belli bir emek sonucu gerçekleşir.
Bir vuruşla ağaç devrilmez: Bir işte başarı sağlamak için sürekli çalışmak gerekir.
Bir dönüm güzlük, on dönüm yazlığa bedeldir: Sonbaharda ekilen ürünler, yaza göre daha verimli olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Atasözlerinin kendi anlamlarının dışında başka anlamlar ifade etmesidir. Örneğin “Çiğnenmeden yutulmaz.” atasözünde “çiğnemek” sözcüğüyle çalışmak, emek harcamak kastedilmiş. Bu nedenle bu atasözü mecaz anlamlıdır.
Evet, var. Örneğin “Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez.” atasözünde kelimeler kendi anlamlarının dışına çıkmamıştır. Bu nedenle bu atasözü gerçek anlamlıdır.
