İşte, sözcüğün yanlış yerde kullanılması konu anlatımı:

Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması

Genellikle fiilin anlamını etkilemesi gereken bir sözcüğün ismin önüne gelerek onun anlamını etkilemesidir. Bu nedenle okuyanın zihninde belirsizlik oluşabilir.

Örnek: “Yeni parka gitmiştim ki bir de ne göreyim?”

Açıklama: Bu cümlede sanki yeni yapılmış bir parka gittiği söylenmiş ancak öyle olsaydı farklı bir ifadeyle belirtilirdi. O yüzden yanlış bir kullanımdır. Cümleyi şu şekilde düzeltiriz: “Parka yeni gitmiştim ki bir de ne göreyim?” Dikkat ettiğiniz gibi “yeni” sözcüğü parktan önce kullanıldığı için sıfat olmuş halbuki onun “gitmiştim” fiilinden önce gelmesi yani zarf olması gerekir.

Dikkat: Bazen başka bir ismin sıfatı olması gereken sözcükler de karşınıza çıkabilir.

Örnek: “Yardım edecek kimse olmadığı için her beni arayan insana dönüş yapmam mümkün değildi.”

Açıklama: Bu cümlede “her” sözcüğü “ben” isminin sıfatı değil “insan” isminin sıfatıdır. O yüzden cümlenin doğrusu şu şekildedir: “Yardım edecek kimse olmadığı için beni arayan her insana dönüş yapmam mümkün değildi.”

Örnekler

Yeni seyahate çıktım ki annemin hastalandığını duydum.

Doğrusu: Seyahate yeni çıktım ki annemin hastalandığını duydum.

Çok suda kaldığı için parmakları buruşmuştu.

Doğrusu: Suda çok kaldığı için parmakları buruşmuştu.

Her canı istediğinde yanıma gelip benimle konuşurdu.

Doğrusu: Canı her istediğinde yanıma gelip benimle konuşurdu.

Her arkadaşıyla gezişinde içinde büyük bir mutluluk olurdu.

Doğrusu: Arkadaşıyla her gezişinde içinde büyük bir mutluluk olurdu.

Birçok sınava giren öğrenci çalışmalarının karşılığını bekler.

Doğrusu: Sınava giren birçok öğrenci çalışmalarının karşılığını bekler

Maça giremeyince boş boş arabada beklemiş.

Doğrusu: Maça giremeyince arabada boş boş beklemiş.

Yorucu ve stresli ortamda kalınca çok başım ağrıdı.

Doğrusu: Yorucu ve stresli bir ortamda kalınca başım çok ağrıdı.

Sakin sakin insan anlatır bu olayı.

Doğrusu: İnsan sakin sakin anlatır bu olayı.

Dikkat: Yanlış yerde kullanılan sözcükler bazen cümle içinde kolaylıkla bulunur çünkü cümleyi okurken sözcüğün yeri size garip hatta saçma gelir. Cümle uzadıkça ya da grup halindeki bir sözcük yanlış yerde olunca onu bulmak o kadar kolay olmuyor. O yüzden bu konuyu belirli aralıklarla tekrar etmek ya da pratiği geliştirmek gerekir.

Not: Sözcüğün yanlış yerde kullanılması anlam belirsizliğine yol açtığı için açıklığa aykırıdır.

Dikkat: Devrik cümleler sadece tercih meselesidir ve anlatım bozukluğuna neden olmaz. Genellikle sanatlı anlatımın görüldüğü yazı ya da konuşma dilinde karşınıza çıkar.

Sıkça Sorulan Sorular