İşte, bağlaç hatası konu anlatımı:
Bağlaç Hatası
Bağlacın anlamına uygun bir cümlede kullanılmaması anlatım bozukluğuna neden olur.
Örneğin: “Arkadaşlarına yardım etmelisin ve kendini de ihmal etmemelisin.” cümlesinde “ve” bağlacı hatalı kullanımdır. Bu bağlaçtan önceki cümle olumlu, sonraki olumsuz yargılıdır. Bu nedenle “ve” yerine “ama, fakat, lakin, ancak” gibi bağlaçlardan biri gelmelidir.
Açıklamalı Örnekler
İki çalışanımız bu hafta işe gelmedi üstelik işleri zamanında bitiremedik.
Açıklama: Cümle içinde yer alan “üstelik” sözcüğü önceki yargıya eklenecek bir durum olduğunda kullanılır. Gerekçeye dayalı cümlede “bu nedenle, sebeple, yüzden, bundan dolayı…” gibi gibi ifadelerin gelmesi gerekir.
Orijinallikten uzaklaşmaya başlamış ama taklitçilik onun için daha kolaydı.
Açıklama: Gerekçeye dayalı iki yargı “ama” bağlacı ile değil de “çünkü” bağlacıyla bağlanmalı.
Antalya’nın Manavgat veya Kemer ilçelerini görmelisin.
Açıklama: Cümlede “ilçelerini” dediği için “veya” bağlacı olmaz. Çünkü bu bağlaç ikisinden birini öneriyor. O yüzden bu bağlaç yerine “ve” bağlacı gelmeli.
Deneme sınavlarında sürekli birinci oldu ama daha başarılı sınıfa geçti.
Açıklama: “ama” bağlacı yerine “çünkü” bağlacı gelmeli.
Hamuru mayalamayı unutmuş üstelik ekmekler kabarmadı.
Açıklama: “üstelik” yerine “bu nedenle, bu yüzden, bundan dolayı…” gibi kelimelerden biri gelmeli.
Bu yarışmayı kazansam da eleneceğim ama puanım az.
Açıklama: “ama” bağlacı yerine “çünkü” bağlacı gelmeli.
Sanata karşı oldukça ilgiliydi fakat sanat dergilerini takip ederdi.
Açıklama: “fakat” yerine “ve” bağlacı gelmeli.
Bugün içinde beyaz ya da kahverengi boyalardan almalısın.
Açıklama: “ya da” bağlacı yerine “ve” bağlacı gelmeli çünkü “boyalardan” kelimesi çoğul ekini almış.
Dikkat: “ne…ne” bağlacı olumsuzluk bildirdiği için bulunduğu cümlenin yüklemi olumlu olmalıdır. Bu kurala uyulmadığında anlatım bozukluğu olur. Örneğin “Evde ne su ne de yemek yoktu.” cümlesinde “ne…ne” bağlacı olduğu için yüklemin “yoktu” değil “vardı” diye yazılması gerekir.
Yeni işimde ne önüme çıkan engeller ne de diğer zorluklar beni yıldıramaz.
Açıklama: “ne…ne” bağlacının olduğu cümlede yüklem olumsuz olamaz. Yerine “yıldırabilir” yükleminin gelmesi gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
Tek kelime halineyse bağlaç değildir ancak sözcükleri veya cümleleri bağlamışsa bağlaçtır.
Bana ne getirdi? (zamir)
Burada ne park ne de çeşme vardı. (bağlaç)
Kendinden önce ve sonra gelen sözcük, söz grubu ve cümleleri bağlayan kelimelerdir. Bağlaçlar kendi başlarına bir anlam bildirmez.
Örnekler: ama, fakat, lakin, çünkü, halbuki, oysaki, ve, ile, ne…ne, hem…hem, ya…ya…
Anlamda daralma veya değişme olabilir ancak bozulma olmaz.
“ve” bağlacı yerine kullanılmışsa bağlaç, kullanılmamışsa edattır.
Bir yanıt yazın