İşte, sözcüğün yanlış anlamda kullanılması:

Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması

Doğru olan bir sözcüğü kullanmak yerine genellikle yazılış ya da ifade ediliş yönünden benzeyen ancak hatalı olan bir sözcüğü kullanmaktan kaynaklanır.

Bu sözcükler genellikle doğru olanı çağrıştırdığı için tercih edilir. Bu da anlatım bozukluğuna neden olur.

Örneğin “Soğuktan etkilenen portakal sayısının kalabalık olması zararımızı artırdı.” cümlesinde “kalabalık” sözcüğü bir şeyin sayıca çok olduğunu bildirir o yüzden “sayıca kalabalık” ifadesi yanlıştır. Onun yerine “fazla” sözcüğünün kullanılması gerekir.

Açıklamalı Örnekler

Dışarıdan gelen duman evin tüm odasını kapsamıştı.

Açıklama: “Kapsamak” sözcüğü genellikle soyut kavramlar için kullanılır ve sınırları içine almak anlamındadır. “Kaplamak” sözcüğü ise genellikle somut varlıklar için kullanılır; örtmek, sarmak gibi anlamlar bildirir. O yüzden “kaplamak” sözcüğünün gelmesi daha uygun.

Sunumunu yapmadan önce velilere kendini tanıştırdı.

Açıklama: Kişi, kendisini tanıştırmaz, tanıtır.

Doğrusu: Sunumunu yapmadan önce velilere kendini tanıttı.

Uzayda yeni yerlerin keşfedilmesi, güçlü teleskopların geliştirilmesine bağımlıdır.

Doğrusu: Uzayda yeni yerlerin keşfedilmesi, güçlü teleskopların geliştirilmesine bağlıdır.

Kalecinin son anda yediği gol, takımının elenmesini sağladı.

Açıklama: “Sağlamak” sözcüğü iyi bir durum için kullanılır ancak cümlede istenmeyen bir durum var.

Doğrusu: Kalecinin son anda yediği gol, takımının elenmesine neden oldu.

Konu seçiminde titiz olmasına karşı anlatımındaki basitlik yazarın başarısına gölge düşürdü.

Açıklama: Bazen bir ekin olmaması, sözcüğün anlamını değiştirir. Yanlış sözcük kullanımına neden olur. Örnekte “karşı” değil “rağmen” anlamında “karşın” sözcüğünün gelmesi gerekir.

Doğrusu: Konu seçiminde titiz olmasına karşın anlatımındaki basitlik yazarın başarısına gölge düşürdü.

Sınıfa yeni gelen arkadaşımız oldukça çekimser birine benziyor.

Açıklama: “Çekimser” kararsızlık anlamına gelir, onun yerine utanmak anlamındaki “çekingen” sözcüğünün gelmesi gerekir.

Doğrusu: Sınıfa yeni gelen arkadaşımız oldukça çekimser birine benziyor.

Başarılarımı azımsayan insanların yanlarında durmamaya özen gösteririm.

Açıklama: “Azımsamak” niceliksel yönden yetersiz görmektir. Onun yerine niteliksel yönden yeteriz görme anlamında “küçümsemek” sözcüğünün gelmesi gerekir.

Doğrusu: Başarılarımı küçümseyen insanların yanlarında durmamaya özen gösteririm.

İşe başlamadan önce kendisinden öğretim belgesi istemişler.

Açıklama: “Öğretim”, bilgi verenlerin yaptığı iş, “öğrenim” ise “bilgi alan, çalışma içinde olan” anlamındadır.

Doğrusu: İşe başlamadan önce kendisinden öğrenim belgesi istemişler.

Bu kampanyayla birçok alanda binlerce fidan ağaç ektik.

Açıklama: “Ekme” kelimesini toprağın altına tohum gömmek için kullanırız. Onun yerine “dikmek” kelimesinin gelmesi gerekir.

Doğrusu: Bu kampanyayla birçok alanda binlerce fidan ağaç diktik.

Evinin karşısındaki dükkanı kiralayıp manavcılığa başladı.

Açıklama: “manavcı” değil “manavlık” olmalı.

Doğrusu: Evinin karşısındaki dükkanı kiralayıp manavlığa başladı.

Sıkça Sorulan Sorular